چکیده:
انسان همواره در زندگی با مشکلات، اضطراب ها و وسوسه هایی مواجهه می شود که به تشویش و نا امیدی او می انجامد، از این رو نیاز به هدایت الهی دارد. قرآن تنها مرجع هدایت بشر، او را به رفتار انبیاء الهی که متخلق به اخلاق الهی و نمونه انسان کامل اند، ارجاع می دهد که چگونه باورهای خداجویانه بشر مانند «استعاذه» در شرایط سخت، در به دست آوردن آرامش او موثراند .این نوشتار به سؤالاتی پاسخ می دهد، نظیر : استعاذه انبیاء در شرایط مختلف چگونه بوده است؟ آیا استعاذه انبیاء فقط در جهت پیشبرد اهداف مطلوب دنیوی و پیروزی آن ها بوده؟ در مواردی که أنبیاء با ناکامی هایی در زندگی دنیوی رو به رو می شدند، استعاذه برای آن ها چه دستاوردی داشته است؟ به همین منظور پژوهش حاضر برای پاسخ به این سؤالات به سیاق و بافت های مختلف آیات توجه کرده و آن ها را مورد بررسی قرار داده است. از جمله رهیافت هایی که به آن دست یافته عبارت است از اینکه انسان بر اساس الگوی رفتاری انبیاء می آموزد که استعاذه در همه شرایط چه سخت و چه آسان باید صورت گیرد و دستاورد آن در همه ی شرایط، خواه به نتیجه مطلوب برسد و خواه به شکست و ناکامی های دنیوی بینجامد؛ نتیجه ی آن تخلق به اخلاق الهی،آرامش شخص، پرهیز از خشونت و تعادل در رفتار فردی و اجتماعی است.
خلاصه ماشینی:
حـال ايـن سوالات مطرح مي شود: آيا انسان تنها بايد در شرايط بحرانـي و سـخت زنـدگي بـه درگاه خدا استعاذه بجويد؟ يا در شرايط سهل و آسان هم مي تواند به خدا پناه ببـرد؟ آيا استعاذه همواره منجر به پيروزي مي شود يا در مواردي هم به شکست مي انجامد؟ پس استعاذه ي چه منفعتي دارد؟ قرآن در مورد انسان فرموده اسـت : «وَ مِنَ النَّاس ِ مَنَْيعْبُدُ اللَّهَ عَلي حَرْفٍ فَإِن ْ َأصاَبهُ خَيْـرٌ اطْمَأَنَّ ِبهِ وَ ِإن ْ َأصاَبتْهُ فِتْنَة ٌ اْنقَلَبَ عَلي وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّْنيا وَ اْلآخِرَة َ ذِلکَ هُوَ اْلخُسْـران ُ اْلمُـبِين ؛ و از ميان مردم کسي است که خدا را فقط بر يک حال [و بدون عمل ] مي پرستد.
بررسي آيات قرآن ، سبب مي شود انسان بـه ايـن نکته پي ببرد که انبياء مصداق بارز انسان کامل و متخلق به اخلاق الهي اند و همـواره در طول عمر خود با استعاذه به خدا پيش رفته و به واسطه ي ايمان راسخ و توکل به خدا در مواجهه با شرايط مختلف و پيش آمد مسائل متعدد، آرامـش قلبـي خـود را حفظ نموده ؛ چه نتيجه کار بر وفق مراد آن ها باشد يا نباشد در هر صـورت در برابـر اراده ي الهي تسليم بودند.