چکیده:
برنامه ریزی در آموزش عالی به روش های متعددی انجام می شود. یکی از این روش ها، برنامه ریزی مبتنی بر آمایش سرزمین نامیده شده که از پیشینه قابل توجهی در جهان برخوردار است. در کشور ما نیز در ادواری از سال های پیش و پس از انقلاب اسلامی به آن پرداخته شده، اما وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از ما ه های پایانی سال 1388 این موضوع را به طور جدی مطرح نموده و مدعی است که گسترش آموزش عالی را در آینده، بر اساس برنامه مبتنی بر آمایش انجام خواهد داد. اگر چه این حرکت مبارک را باید به فال نیک گرفت و توجه به آن، نویدبخش چشم اندازی مطلوب در آموزش عالی کشور است اما بدیهی است که ناموزونی های متعدد در آموزش عالی کشور این گونه برنامه ریزی را با چالش هایی مواجه خواهد ساخت. به این منظور در مقاله حاضر که از نوع توصیفی،تحلیلی است ابتدا به مفهوم برنامه ریزی مبتنی بر آمایش و تاریخچه آن در کشور و آموزش عالی و نیز ترکیب، اهم اهداف و وظایف کارگروه آمایش آموزش عالی استان پرداخته شده است. در بخش دوم وضعیت موجود آموزش عالی استان و نقاط قوت و ضعف آن مورد بررسی قرار گرفته است. بخش سوم مقاله برآورد وضعیت آموزش عالی استان طی سالهای 94-1390 را نشان می دهد که نتیجه اجرای مقدماتی طرح آمایش آموزش عالی استان است. در بحث و نتیجه گیری مقاله نیز به معرفی الزام ها، چالش ها و راه کارهای ضروری برای اجرای بهینه طرح آمایش در آموزش عالی پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
در کشور ما نیز در ادواری از سال های پـیش و پـس از انقلاب اسلامی به آن پرداخته شده ، اما وزارت علوم ، تحقیقـات و فنـاوری از سـال ١٣٨٨ ایـن موضوع را به طور جدی مطرح نموده و درصدد است گسترش آموزش عالی به ویـژه پـذیرش دانشجو، اختصاص و تصویب دوره ها و رشته ها برای مراکـز آمـوزش عـالی وحتـی بـازنگری دروس را بر اساس آن انجام دهد.
در این مطالعات هم چنین به یک سری اولویت های برنامه ای توجه شـد کـه در ذیـل بـه آنهـا اشاره شده است : الف - تسریع در استقرار دانشگاه های کرمانشاه ، رشت ، سـاری، همـدان ، سیسـتان وبلوچسـتان ، ارومیه و کرمان ؛ ب - تأسیس بخشی از دانشگاه صنعتی شریف در اصفهان (که منجر به تاسیس دانشگاه صـنعتی گردید)؛ ج - ایجاد تعدادی انستیتوهای تکنولوژی در زنجان ، دزفول ، خرم آباد یا بروجرد و بندرعباس ؛ این مطالعه ، همچنین اصولی را برای سازمان دهی فضایی آموزش عالی مدنظر قرار داد؛ الف - توزیع متعادل مراکز آموزش عالی جدید متناسب با اقتصاد مناطق ؛ ب - پرهیز از تمرکز در امکانات و تأسیس مراکز آموزش عالی؛ ج - عدم گسترش فعالیت آموزش عالی در تهران به جز رشته های فوق تخصصی؛ د- تأکید بر گسترش مراکز آموزش عالی در شهرهای با بیش از ٢٥٠٠٠٠ نفر جمعیت ؛ ه - ضرورت برنامه ریزی آموزش عالی در افق زمانی ١٥ ساله .
جدول شماره ٤) توزیع جمعیت دانشجویی مراکز آموزش عالی استان اصفهان براساس زیرنظام ها در سال ١٣٨٩ (رجوع شود به تصویر صفحه) جدول فوق نشان میدهد تعداد دانشـجویان اسـتان بـین سـالهای ١٣٨٥ تـا ١٣٨٩ حـدود ٣٠% افزایش یافته است .