چکیده:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت پایبندی به مولفه های اخلاق پژوهشی در تجارب پژوهشی دانشجویان کارشناسی ارشد در مراحل تهیه و تدوین پایان نامه انجام گرفته است.
جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموختگان کارشناسی ارشد ورودی سال 89 رشته های فنی و مهندسی دانشگاه های صنعتی (و دولتی) شهر تهران بود که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبی، حجم نمونه به تعداد 330 نفر انتخاب گردید. روش تحقیق، روش توصیفی – پیمایشی است و برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با بکارگیری شاخص های آمار توصیفی و مدل های مختلف آمار استنباطی از قبیل: T تک گروهی، ضریب همبستگی پیرسون تحلیل واریانس چند متغیره و نیز آزمون فریدمن انجام گرفت.
نتایج پژوهش حاکی از آن است که دورنمای فضای اخلاقی حاکم بر فعالیت های پژوهشی دانشجویان جامعه آماری، فضای هنجارمندی و رعایت قواعد متعارف پژوهشگری است و میانگین بدست آمده برای کل مولفه ها بالاتر از میانگین نظری برآورد شده است. در بین طیف رفتارهای مغایر اخلاق پژوهشی، تلقی دانشجویان جامعه آماری از غیرمجاز بودن رفتارهای سوال برانگیز پژوهشی در مقایسه با رفتارهای نادرست پژوهشی کمتر بوده است و این امر با احتمال ارتکاب و یا اجتناب آنها از این گونه رفتارها همبستگی معنی داری را نشان داده است.
خلاصه ماشینی:
جدول (٥) ضریب همبستگی پیرسون - ارتباط فراوانی رفتارهای مغایر اخلاق پژوهشی با نگرش نسبت به آنها (رجوع شود به تصویر صفحه) نتایج بدست آمده از اجرای مدل آمـاری ضـریب همبسـتگی پیرسـون بـرای پاسـخ بـه سـؤال پژوهشی ٦ که در جدول (٥) ارائه شده ، نشان میدهد کـه در سـطح اطمینـان ٩٥ درصـد بـین میزان درک دانشجویان کارشناسی ارشد فنی و مهندسی از رفتارهای مغایر اخلاق پژوهشی با بروز این گونه رفتارها در مراحل تهیه و تدوین پایان نامه رابطـه وجـود دارد.
نتایج ارائه شده در جدول شماره ٥ نشان میدهـد کـه چگـونگی درک و تلقـی دانشـجویان از رفتارهای مغایر اخلاق پژوهشی با احتمال بروز آنها ارتباط معنیداری دارد و رفتارهایی کـه در بررسی نگرش (جدول شماره ٤) مجاز قلمـداد شـده بودنـد، میـانگین اجتنـاب از آنها(جـدول شماره ٢) نسبت به سایر رفتارها پایین برآورد شده است ؛ بنابراین میتوان گفت که بروز برخی رفتارهای مغایر اخلاق پژوهشی با تصور اشتباه دانشجویان گره خـورده و بـیم آن مـیرود کـه بیتوجهی به نوع برداشت دانشجویان از اینگونـه رفتارهـا بـه مـرور آن را بـه یـک اسـتراتژی پژوهشی در بین دانشجویان تبدیل کند که آثار خوبی بـرای فضـا و فرهنـگ پژوهشـی جامعـه نخواهد داشت ؛ بر این اساس باید یکی از برنامه های پیش روی دانشگاه ها فرهنگ سـازی بـرای درونی کردن اصول اخلاق پژوهشی و آگاهی بخشی نسبت به رفتارهای مغایر اخلاق پژوهشی باشد تا اینکه نظام ارزشی حاکم بر محققان جوان و جامعه علمـی کشـور بـه نحـو شایسـته ای نهادینه گردد؛ در این راستا پیشنهاد میگردد جلساتی از برنامه درسی واحد سمینار دانشـجویان کارشناسی ارشد به مباحث اخلاق پژوهشی اختصاص یابد یا ایـن امـر در قالـب کارگـاه هـا و سمینارهای تخصصی در سطح موسسه آموزشی مورد توجه قرار گیرد.