چکیده:
تغییرات آب و هوایی، بحرانهای طبیعی و تاثیرات جوامع صنعتی بر طبیعت، «توسعه پایدار»و «محیط زیست» را به مسئلهای جهانی تبدیل کرده و بهرهگیری از رسانهها و تدوین مدل مطلوب «روزنامهنگاری محیط زیست» برای مطبوعات در صدر پیگیریهای کارشناسان «محیط زیست» و «ارتباطات اجتماعی» قرار گرفته است. در ایران نیز ظهور مسائل زیستمحیطی از جمله خشکشدن تالابها، پدیده ریزگرد و... لزوم افزایش توان حرفهای رسانهها و توجه به روزنامهنگاری محیط زیست را دوچندان کرده است. این پژوهش با هدف تبیین مولفههای روزنامهنگاری محیط زیست و ارائه مدل مطلوب برای مطبوعات و مبتنی بر نظریهای با عنوان «پزشک رسانهای» ویبکه روگنر و نظریه برجستهسازی انجام شده است. با روش تحقیق «دلفی سیاسی» و استفاده از نمونهگیری گلوله برفی با 17 متخصص حوزه روزنامهنگاری و محیط زیست مصاحبههای عمقی صورت گرفته است. بنابر یافتههای این پژوهش، «روزنامهنگاری محیط زیست» در ایران بر چهار مولفه اصلی و بومی «داشتن معیارهای تخصصی روزنامهنگاری محیط زیست»، «داشتن معیارهای حرفهای روزنامهنگاری عمومی»، «داشتن دانش محیط زیست در یکی از گرایشهای محیط زیست» و «شناخت فعالیتهای سازمانهای بینالمللی و تفاهمنامههای زیستمحیطی» مبتنی است. لذا، برای دستیابی به توسعه پایدار، راهاندازی رشته روزنامهنگاری محیط زیست در دانشگاهها و استفاده از مولفههای ذکر شده، برگزاری کارگاههای خبرنویسی تخصصی و ارتقای سواد زیستمحیطی شهروندان از طریق آموزش غیرمستقیم در رسانهها میتواند راهگشا باشد
خلاصه ماشینی:
(قدیمی ، ١٣٩٥: ١٢) در همین راستا، روزنامه نگاری محیط زیست به عنوان یکی از رشته های جدید با هدف ارتقای سطح آگاهی و فرهنگ شهروندان درباره محیط زیست ، آموزش مسائل زیست محیطی به زبان ساده و عمومی و همچنین افزایش مشارکت مردم برای حفظ محیط زیست حدود دو دهه اخیر در جهان مورد توجه قرار گرفته است .
این پژوهش ، ضمن بررسی نقش رسانه ها در پیشبرد اهداف توسعه پایدار و با انجام مصاحبه های عمقی با صاحبنظران و فعالان حوزه ارتباطات ، روزنامه نگاری و محیط زیست ، می کوشد مؤلفه ها، ابعاد و شاخص های «روزنامه نگاری محیط زیست » در ایران را تبیین و شناسایی کند.
در حال تلاش برای حل این چالش ها و یا جلوگیری از پیشرفت بیشتر آنها هستند، ضروری است که در عرصه رسانه های ارتباط جمعی ـکه یکی از حوزه های مهم و تأثیرگذار بر عملکرد دولت ها و افکار عمومی محسوب می شوندـ، به صورت متشکل و با ساختاری علمی ، توسط خبرنگاران خبره و متخصص ، مسائل محیط زیست پیگیری شود و این مهم به دست نخواهد آمد، مگر با تبیین شاخص ها و مؤلفه های روزنامه نگاری تخصصی محیط زیست و در نتیجه ، تدوین رشته روزنامه نگاری محیط زیست ؛ رشته ای که بیش از ٢٠ سال در دانشگاه های جهان راه اندازی شده است ، اما در ایران هنوز جایگاهی پیدا نکرده است .