چکیده:
اگر جانی قصد ایراد جنایت بر محلی را داشته لکن به هر دلیلی، جنایت اول به سایر اعضاء سرایت کرده و موجب نقص عضوی دیگر و یا زوال منفعت آن عضو و یا حتی باعث ازهاق نفس گردد سوالی که قابلیت پرسش را دارد این است که جنایت ناشی از سرایت (جنایت دوم) از نظر عمدی یا غیر عمدی بودن چه حکمی خواهد داشت؟
در پاسخ به مساله فوق باید گفت که مشهور فقها به نحو مطلق، قائل به عمدی بودن چنین جنایتی شده اند. نویسندگان با بررسی موضوع و با تدقیق در ادله مساله و در چارچوب ضوابط اعتباری، جنایت اخیر را علی القاعده شبه عمد می دانند و موردی را که جانی قصد سرایت داشته بوده و یا فعل وی در جنایت اول غالبا سرایت کننده باشد، از این قاعده استثنا نموده و تنها در این دو فرض اخیر، به عمدی بودن جنایت قائل شده اند. این قول علاوه بر آن که مستظهر به ادله می باشد، برخی از فقیهان را با خود موافق یافته است.
خلاصه ماشینی:
عمد یا غیر عمد بودن جنایت ناشی از سرایت محبوبه حسنی ابوالحسن کلایی / محمد محسنی دهکلانی چکیده اگر جانی قصد ایراد جنایت بر محلی را داشته لکن به هر دلیلی، جنایت اول به سایر اعضاء سرایت کرده و موجب نقص عضوی دیگر و یا زوال منفعت آن عضو و یا حتی باعث ازهاق نفس گردد سؤالی که قابلیت پرسش را دارد این است که جنایت ناشی از سرایت (جنایت دوم ) از نظر عمدی یا غیر عمدی بودن چه حکمی خواهد داشت ؟ در پاسخ به مسأله فوق باید گفت که مشهور فقها به نحو مطلق ، قائل به عمدی بودن چنین جنایتی شده اند.
نویسندگان با بررسی موضوع و با تدقیق در ادله مسأله و در چارچوب ضوابط اعتباری، جنایت اخیر را علی القاعده شبه عمد می دانند و موردی را که جانی قصد سرایت داشته بوده و یا فعل وی در جنایت اول غالبا سرایت کننده باشد، از این قاعده استثنا نموده و تنها در این دو فرض اخیر، به عمدی بودن جنایت قائل شده اند.
چنان که از ظاهر عبارت محقق ملاحظه می شود، ایشان قصاص را منوط به قتاله بودن آلت دانسته اند، اما صاحب جواهر می نویسد: برای ما وجه تقیید یاد شده روشن نشد همان گونه که کرکی در حاشیه کتاب به آن اعتراف کرده است (نجفی، ١٤٠٤: ٢٩/٤٢) شهید ثانی نیز اینچنین می نگارد: حکم مصنف و غیر او (از سایر فقها) در خصوص این مسأله آن است که مطلقا عمد محسوب می شود (عاملی، ١٤١٣: ٧١/١٥) حسینی شیرازی نیز در کتاب خود می نویسد: ظاهر این است که چنین قیدی زائد است (شیرازی، ١٤٢٥: ٤٣/٢).