چکیده:
دلیل بنیادین، مهمترین استدلال شکاکانه برای اثبات نامنسجمبودن اختیارگرایی است که گیلن استراوسن آن را مطرح کرده و بحثهای بسیاری در پی داشته است. ایدهی اصلی دلیل بنیادین عبارت است از اینکه مختاربودن واقعی مستلزم آن است که شخص، علت بالذات (علت خویشتن) باشد، درحالیکه علت بالذات بودن برای انسانها محال است. این همان معضلی است که با عنوان مسئلهی معقولیت یا تصادف میشناسیم. مسئله این است که آیا میتوان بهنحوی معنادار به آزادی ناهمسازگرایانه باور داشت. معضل معقولیت محصول شرایطی است که در آن، افعال ما دلیل کافی ندارند. طرفداران نظریهی علیت عاملی معتقدند که قادرند این مشکل را حل کنند. براساس این دیدگاه، عامل، رابطهای ویژه با فعل خود دارد (علیت بیواسطه) که بدوی و تحویلناپذیر به علیت میان رویدادهاست. من در این مقاله، دلیل بنیادین و نظریهی علیت عاملی را بررسی کردهام و نتیجه گرفتهام که نظریهی علیت عاملی میتواند از مشکلاتی که این استدلال مطرح میکند رهایی یابد.
خلاصه ماشینی:
برای اینکه به معنای واقعی، امکانهای بدیل داشته باشیم، صرفا پیوند میان انتخاب و شخصیت کافی نیست (هرچند لازم است)، شرط لازم دیگر این است که شخصیت ما نیز برساختهی انتخابهای خودمان باشد.
تنها در یک صورت است که این تسلسل متوقف میشود و آن اینکه فاعل علت بالذات خویشتن خویش باشد؛ بهدیگرسخن، صادقبودن گزارهی L2 در گرو آن است که فاعل، علت بالذات باشد، اما علیت بالذات برای موجودات انسانی محال است.
اما گزارهی 5 بیانگر این نکته است که فاعل نهتنها علت عمل است، بلکه علت کافی/تامهی۲۵ آن نیز محسوب میشود؛ او برای آنکه عملی را انجام دهد، بالمآل به هیچ رویداد دیگری نیازمند نیست؛۲۶بهدیگرسخن، فاعل بر امکانهای بدیل پیش رو، کنترل مستقیم و بیواسطه دارد.
بهبیاندیگر، برای اینکه یک تبیین معقول، تام باشد، تنها کافی است که دلایل R، آن دسته از حالات ذهنی S را شامل شود که موجب تحقق عمل A میشود.
تعیین کامل عملی مثل A، فقط نیازمند آن است که دلیل R شامل آن دسته از حالات ذهنی S شود که با A مرتبط است؛ بهدیگرسخن، برای اینکه بتوانیم بگوییم فاعل، رویداد عمل را کاملا متعین کرده است، لازم نیست دلایل، رویداد عمل را منطقا ضروری کرده باشند.
برای صادقبودن نظریهی علیت عاملی لازم نیست رابطهی میان دلیل و عمل قطع شود، بلکه تنها لازم است این رابطه ضروری نباشد.
, (2000), Persons and Causes, New York: Oxford University Press.
, (1983), An Essay on Free Will, Oxford: Clarendon Press.