چکیده:
زمین لغزش یکی از پدیده های طبیعی است که در تحول و فرسایش اشکال زمین مشارکت دارد. این پدیده زمانیکه جوامع انسانی را تحت تاثیر قرار میدهد میتواند به حادثه خطرناکی تبدیل شود. که موجب خسارات جانی و مالی وازجمله تخریب منابع طبیعی، تخریب مناطق مسکونی، از بین رفتن مزارع و زمینهای کشاورزی و جاده ها، تخریب پل ها، خطوط راه آهن، بسته شدن تونل ها، شکسته شدن سدها و تخریب دکل های برق و مواردی از این قبیل می شود. در این پژوهش به پهنه بندی خطر زمین لغزش روستای دره گز قلندران با استفاده از مدل AHPدر سیستم اطلاعات جغرافیایی پرداخته شده است. شیب، جهت شیب، ارتفاع، کاربری زمین، توپوگرافی ، میزان بارش به عنوان پارامترهای اصلی و موثر در پهنه بندی زمین لغزش حوضه مورد نظر انتخاب شده اند. پس از تهیه لایه داده ها با استفاده از پارامترهای فوق برای تهیه نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش از مدل وزن دهی و تحلیل رابطه ی AHP در نرم از ARC GISاستفاده شد. نتایج بدست آمده از مدل وزن دهی AHP، وتطبیق آن با لغزش های روی داده در حوضه مورد نظر بیانگر آن است که پارامترحساسیت سازندها به فرسایش با بیشترین وزن (219/0) و کاربری اراضی (173/0)و کم ترین ارتفاع (052/0) کم ترین وزن بدست آوردند و سایر شاخص ها به ترتیب شامل ، بارش، ارتفاع می باشد و کمترین وزن متعلق به لایه آبراه ها می باشد. پس از هم پوشانی لایه ها نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش در 4گروه بسیار زیاد،زیاد، متوسط،کم، خیلی کم تهیه شد.
خلاصه ماشینی:
زمين لغزش ها يکي از مهم ترين پديده هاي مخرب طبيعي هستند که در مناطق کوهستاني مشکلات جدي به وجود مي آورند (٢٠١٠,Intarawichian and Dasananda)؛ و جود عواملي از قبيل مستعد بودن ناهمواري ها ازنظر منشأ ساختماني و ديناميک ، قطع درختان و بهره برداري هاي بي رويه از جنگل ها، رعايت نکردن اصول فني در نگهداري جاده ها جنگلي و روستايي، عدم مديريت صحيح و بهره برداري غيراصولي از منابع موجود سبب شده است که هرساله خسارت هاي زيادي بر سکونتگاه ها و فعاليت هاي انساني و منابع طبيعي تحميل شود (شمسي پور ٥٤:١٣٨٩).
پيشينۀ پژوهش - احمدي در سال ١٣٨٩، به پهنه بندي خطر زمين لغزش چلاو آمل با استفاده از روش AHP و GIS حوضه پرداخته است و به اين نتيجه رسيده است که به ترتيب عوامل زمين شناسي ، خاکشناسي، عناصر خطي ، شيب ، بارش ، کاربري اراضي و ارتفاع به عنوان مهم ترين عوامل مؤثر زمين لغزش شناسايي شدند.
بنابراين با در نظر گرفتن پارامترهاي مانند درصد سطح لغزش يافته مربوط به هر کلاس عوامل و نحوه پراکنش زمين لغزش هاي هر کلاس (پراکنده يا تجمع ) و با توجه به کارهاي صحرايي، مهم ترين عوامل مؤثر در وقوع زمين لغزش هاي حوضه دره کز قلندران به ترتيب اولويت به صورت زير شناسايي شدند: ١- زمين شناسي (فرسايش سازندها)، ٢ - جنس خاک ، ٣-جهت شيب ، ٤ - شيب ٥ بارش ، ٦- کاربري اراضي و ...