چکیده:
تعلیم و تربیت یکی از موضوعاتی است که از دیرباز در فلسفه های دینی و غیردینی به آن توجه ویژه ای شده است.بررسی الگوی اسلامی- ایرانی جهت پرورش انسان در علم تعلیم و تربیت، حائز اهمیت است. الگوی اسلامی- ایرانی یک الگوی نظری با کارکرد هنجاری است.این الگو می تواند به زبان ریاضی یا منطقی ارائه شود و لازم است که در آن از روش های علم امروز برای توضیح امور پیچیده استفاده شود. نظریه ی اسلامی- ایرانی نظریه ای است که بر اساس مبانی بینشی اسلام و در چارچوب اخلاق و حقوق اسلامی و منطبق بر شرایط ایران است. بررسی اندیشههای ملاصدرا بیانگر آن است که در اندیشه ملاصدرا انسان، در مراتب وجود، حرکت و سیلان عمودی دارد. انسان شناسی صدرایی نقطه تلاقی انسان شناسی دینی، اخلاقی، فلسفی و عرفانی است، با توجه به مبانی هستی شناختی و معرفت شناختی، مانند اصالت و تشکیک وجود، حرکت جوهری و غیره، جامعیت انسان را با توجه به درجات ونشئههای گوناگون، که از پست ترین مراتب، یعنی جمادی آغاز و به آخرین مرحله یعنی، تجرد و تعقل و ادراک عقلی میرسد. بنابراین، این شایستگی را دارد که به بالاترین درجه هستی برسد یا با فرصت سوزی به پست ترین مراتب هستی گرفتار شود.
خلاصه ماشینی:
ولی باید توجه داشت که روش مدل سازی در الگوی اسلامی- ایرانی با مدل های نظریه ی هنجاری متعارف در علوم تفاوتی اساسی دارد و آن اینکه در ساختن این الگو، افزون بر تجربه از عقل و وحی نیز کمک خواهیم گرفت و این مقتضای تفاوت مبانی معرفت شناسی اسلام و مکاتب دیگر است (ذاکری قزاآنی ،۱۳۹۶).
در این بخش نمونههایی از پژوهشهای انجام شده در ارتباط با موضوع تحقیق که به بررسی فلسفه ملاصدرا پرداختهاند بیان میشود: - عظیمی و همکاران در سال 1394 در مقالهای با عنوان «بررسی شناخت تربیت فلسفی انسان از دیدگاه ملاصدرا» بیان میدارند که: «تعلیم وتربیت اسلامی اهمیت ویژهای برای انسان قایل است که در راستای آن شناخت ابعاد وجودی انسان نیز تحقق مییابد، از طرفی هدف اساسی فلسفه تربیت در انسان، تقویت و رشد و کمال عقلانی است ».
تربیت در فلسفه یعنی رشد خرد بر اساس غایت فلسفه به گونهای که بتواند تحلیل و معنای درستی از زندگی داشته باشد، از آنجا که هدف آفرینش انسان، تکامل و سعادت است نتایج به دست آمدۀ آن نیز که تربیت عقلانی انسان با اتکاء به شناخت نفس است، امری لازم و ضروری است، زیرا از نگاه ملاصدرا کمال نفس منتهی به نور الهی است.
ولی باید توجه داشت که روش مدل سازی در الگوی اسلامی- ایرانی با مدل های نظریه ی هنجاری متعارف در علوم تفاوتی اساسی دارد و آن اینکه در ساختن این الگو، افزون بر تجربه از عقل و وحی نیز کمک خواهیم گرفت و این مقتضای تفاوت مبانی معرفت شناسی اسلام و مکاتب دیگر است.