چکیده:
هدف این پژوهش طراحی مدل سازمان خادم برآمده از دانش خبرگان دانشگاهی با استفاده از فن دیمتل فازی بود. برای این کار، پس از شناسایی 6 مولفة اصلی شکلدهندة سازمان خادم از پیشینه پژوهش (انگیزههای خدمت، نگرش خدمتگرا، کنشهای خادمیتمحور، مطالبهگری محیطی، رهبری خادم، فضای خدمت) و گنجاندن آنها در پرسشنامهای بسته مبتنی بر طیف لیکرت پنجگزینهای، 10 خبره شناسایی و پرسشنامه میان آنها توزیع شد تا نظر آنها دربارة میزان اهمیت این مولفهها در خادمیت سازمان احصا شود. پیش از تحلیل دادههای گردآوریشده، از روایی محتوا و پایایی پرسشنامه اطمینان حاصل شد. در ادامه، پرسشنامهای متناسب با فن دیمتل برای کشف روابط علّی میان مولفهها تدوین شد و در اختیار خبرگان مزبور قرار گرفت. نتایج تحلیل دیمتل فازی نشان داد اثرگذارترین و بنیادیترین مولفة سامانبخش سازمان خادم انگیزههای خدمت است. علاوه بر این مولفه، کنشهای خادمیتمحور و مطالبهگری محیطی نیز در مدل به منزلة علت و بقیه معلول شناسایی شدند.
خلاصه ماشینی:
بـرای ایـن کار، پس از شناسایی ٦ مؤلفۀ اصلی شکل دهندۀ سازمان خادم از پیشینۀ پـژوهش (انگیـزه هـای خـدمت ، نگـرش خـدمت گـرا، کنش های خادمیت محور، مطالبه گری محیطی، رهبری خادم ، فضای خدمت ) و گنجاندن آن ها در پرسشنامه ای بسته مبتنی بـر طیف لیکرت پنج گزینه ای، ١٠ خبره شناسایی و پرسشنامه میان آن ها توزیع شد تا نظر آن ها دربارۀ میزان اهمیت این مؤلفه هـا در خادمیت سازمان احصا شود.
ایـن نظریـه ، کـه از آن بـه «نظریـۀ خادمیت »٢ یاد میشود، ناظر بر موقعیت های انگیزاننده ای است کـه در آن هـا سـازمان هـای دولتی میکوشند برای جلب منافع شهروندان ، در مقام صاحبان اصلی سازمان ، گام بردارنـد و به تعبیری خود را وقف سازمان و هدف های آن سازند (الوانی ١٣٨١: ٨).
(Eddleston & Kellermanns 2007: 549) ج ) کنش های خادمیت محور: چشم انداز سیاسی ـ اجتماعی بیشتر سـازمان هـا انباشـته از کنترل های دیوان سالار از قبیل حسابرسی ها و مراقبت های شدیدی است که تصور میشود اگر صورت نگیرد، موجب گسترش فساد اداری شود.
در این زمینه ، چنین دریافت میشود کـه ایـن مؤلفـه ـ ضـمن اثرگـذاری در نگـرش خدمت گرا، کنش های خادمیت محور، رهبری خـادم ، و فضـای خـدمت ـ بـروز رفتارهـای خادمانه را که تجلی سازمان خادم است دامن میزند.
بر این اساس ، کنترل های دیوان سالار با هدف جلوگیری از فساد اداری و در نتیجۀ آن عدم تفویض اختیار به کارکنان سازمان موجب جایگزینی انگیـزه هـای بیرونـی بـا تمایلات خادمیت میشود (١٨٥ :٢٠٠٨ Marvel &Marvel ;١٦٢ :٢٠٠٧ Slyke).