چکیده:
هدف اصلی از اجرای پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفهها و نشانگرهای اخلاق پژوهش در آموزش عالی و واکاوی آنها در کتابهای روش تحقیق فارسی بود که با روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل همه کتابها، مقالهها، منشورها و موازین اخلاق پژوهش، مدارک و منابع مرتبط با اخلاق پژوهش در بین سالهای 1350 تا 1396 بود. روش نمونهگیری از نوع سرشماری بود و با توجه به محدود بودن جامعه، از تمتمی منابع و مراجع استفاده شد. ابزار گردآوری دادهها، فرم فیشبرداری بود و برای تحلیل و جمعبندی یافتهها از شیوه تحلیل کیفی استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد بهطور کلی، سه مؤلفه و برای هر مؤلفه نشانگرهایی برای اخلاق پژوهش قابل طرح است که عبارتاند از 1- اصول اخلاقی پژوهشگر و موارد مربوط به آن؛ 2- اصول اخلاقی مرتبط با شرکتکنندگان پژوهش و موارد مربوط به آن؛ 3- اصول اخلاقی مرتبط با انتشار نتایج پژوهش و موارد مربوط به آن. همچنین نتایج نشان داد در کتابهای روش تحقیق، در ارتباط با مؤلفهها و نشانگرهای اخلاق پژوهش، بهطور پراکنده و سطحی، مباحثی ارائه شده است. درمجموع با نظر به اهمیت و منزلت اخلاق پژوهش در نظام آموزش عالی، ضروری است تا در حوزه نظر و عمل، توجه ویژهای به آن معطوف شود.
خلاصه ماشینی:
Richardson and McMullan صداقت در ارائه نتايج پژوهش همگاني بودن نتايج بي طرفي در ارائه نتايج پايبندي به عنصر زمان دقت در تدوين گزارش پژوهش رعايت منافع ذينفعان اعلان مرکز پژوهش انجام شده وضوح نحوه رعايت مسائل اخلاقي اعلام تعارض منافع ارجاع و استناد به منابع مورد استفاده بازگفت و باز نويسي استفاده از سبک استناددهي مرجع توجه به شرايط نويسنده پژوهش پذيرش مسئوليت محتواي مقاله وظايف اخلاقي نويسنده مسئول اصول اخلاقي مرتبط سپاسگزاري از مشارکت کنندگان با انتشار نتايج پژوهش شفافيت و قابل استفاده بودن نتايج تحقيق پرهيز از ارسال موازي مقاله پرهيز از ارسال مجدد مقاله پرهيز از انتشار همپوشان مقاله پرهيز از انتشار تکه اي مقاله پرهيز از جعل و تحريف داده هاي پژوهش پرهيز از سرقت علمي شکل (٤) نشانگرهاي مرتبط با مؤلفه اصول اخلاقي مرتبط با انتشار نتايج پرهيز از اجاره علمي پژوهش عدم انتساب غير واقعي به مؤسسه ٣-١- صداقت : اخلاق پژوهش ايجاب ميکند که پژوهشگر در ارائه صادقانه نتايج و توزيع و اشاعه آن به جامعه پژوهشي بکوشد.
٣-١٩- تدوين و نشر نتايج : پژوهشگر موظف است در تمام مراحل اجراي پژوهش ، يافته ها و روش هاي به کار گرفته شده براي گردآوري و تحليل آنها را به نحو روشن و شفاف ، ساده ، معنيدار و قابل استفاده ديگران تدوين کند و انتشار دهد.