چکیده:
هدف: هدف پژوهش تعیین اثربخشی رواندرمانی مثبت نگر گروهی بر سازگاری دانشآموزان پسر ناسازگار متوسطه اول بود. روش: روش پژوهش شبه آزمایشی با گروه گواه، پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری 3 ماهه و جامعه آماری شامل 240 دانشآموز پسر پایه هفتم، هشتم و نهم، دوره متوسطه اول، مدرسه آیت الله خامنهای ، شهرستان فریمان خراسان رضوی در سال تحصیلی 97- 1396 بود. با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند، از میان 5 مدرسه پسرانه شهرستان که دارای بیشترین دانشآموزان ناسازگار بود؛ 1 مدرسه به تصادف انتخاب و 50 دانشآموز که نمرههای بالایی در ناسازگاری داشتند؛ انتخاب و به شکل تصادفی در گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند و بعد از ریزش نمونهها 17 نفر در گروه گواه و 17 نفر در گروه آزمایش باقی ماندند. ابزارهای گردآوری دادهها، پرسشنامه سازگاری دانشآموزان دبیرستانی سینها و سینگ 1993 و برنامه درمانی روانشناسی مثبتگرای مگیارموئی، 2009 بود که در 10 جلسه 60 دقیقهای، هفتهای یکبار در مورد گروه آزمایش اجرا و دادهها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط با اندازهگیری مکرر تحلیل شد. یافتهها: نتایج نشان داد که رواندرمانی مثبت نگر گروهی بر سازگاری کل (60/19 =F، 01/0 =P)، سازگاری آموزشی (04/8 =F، 01/0 =P)، سازگاری اجتماعی (55/7 =F، 01/0 =P) و سازگاری عاطفی (76/3 =F، 05/0 =P) اثر داشته و این اثر در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجهگیری: از آنجا که رواندرمانی مثبت نگر باعث شناخت تواناییهای خود و دیگران، مدیریت هیجانهای منفی و افزایش رضایت اطرافیان از دانشآموز و در نتیجه کاهش ناسازگاری آنها میشود؛ بنابراین میتوان از آن بهعنوان روش مداخلهای موثری برای کاهش ناسازگاری کودکان و نوجوانان در مدارس استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
از میان مداخلهها و آموزشهایی که به شیوه مثبت نگری برای درمان ناسازگاری انجام شده است؛ میتوان به آموزش مهارتهای مثبت اندیشی بر افزایش سازگاری دانشآموزان در پژوهش دهقان نژاد، حاج حسینی و اژهای (1396)، بر افزایش سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانشآموزان در پژوهش پور رضوی و حافظیان (1396) و افزایش بهزیستی و سرزندگی نوجوانان در پژوهش گلستانه و بهزادی (1398) اشاره کرد.
بهمنی، ترابیان، رضایی نژاد، منظری توکلی و معینی فرد (1395) نیز در پژوهش خود ضرایب پایایی این پرسشنامه را با استفاده از روش کودر ریچاردسون و دو نیمه کردن برای سازگاری کل 86/0 و 79/0، عاطفی 79/0 و 81/0، اجتماعی 78/0 و 84/0 و تحصیلی 69/0 و 78/0 به دست آوردند.
بحث و نتیجهگیری نتایج پژوهش حاضر نشان داد که رواندرمانی مثبت نگر به شیوه گروهی، باعث کاهش ناسازگاری دانشآموزان شده و این نتایج در مرحله پیگیری نیز پایدار باقی مانده است.
در این پژوهش نیز مشابه برنامه یادگیری هیجانی اجتماعی، مدیریت هیجانهای مثبت و منفی، ایجاد و حفظ رابطه با دیگران برای معنا بخشیدن به زندگی که از ابزارهای قدرتمند رواندرمانی مثبت نگر است؛ در جلسههای آموزشی به پسران نوجوان گروه آزمایش آموزش داده شد و درنتیجه سازگاری آنها افزایش یافت.