چکیده:
حکمرانی و حکومت مطلوب همواره موضوع بحث تشیّع بوده است. مذهب تشیّع برای تبیین
حکومت مطلوب دینی به قلین رجوع کرده و تلاش داشته تا پس از مطالعه کتاب وحی و
تبیین مفاهیم حکمرانی در آن» مولفههای حکومت مطلوب را از سیره اهل بیت (علیهمالسلام)
استخراج کند. از دورانهای مهم جهت استخراج مهمترین مولفههای حکومت مطلوب دینی
دوران ولایتعمیدی امام رضا (علیهالسلام) است. حضرت رضا (علیهالسلام) تلاش داشتند تا احکام
اسلامی را در دوران ولایتعهدی خود اجرا کنند. این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال
است که مهمترین مولفههای حکومت مطلوب از منظر حضرت رضا (علیهالسلام) چیست؟
مسئله اصلی پژوهش این است که امام رضا (علیهالسلام) در دربار عباسی, چه مولفههایی را
برای حکومت اسلامی داشتند؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با
استفاده از منابع کتابخانهای به مطالعه دورههای مختلف ولایتعهدی ایشان پرداخته و مهمترین
مولفههای حکومت مطلوب از منظر ایشان را استخراج کرده است. روش قصدگرای هرمنوتیک
اسکینر چارچوب نظری این پژوهش را تشکیل میدهد که بر طبق آن زمانه حضرت
رضا (علیهالسلام) شرح داده شده» سپس مفاهیم مهم حکومت مطلوب از منظر امام رضا
(علیهالسلام) تبیین شده است. البته. باید به این نکته اشاره داشت که مهمترین موژلفههای
حکومت مطلوب از منظر ایشان که در این مقاله بیان شده» صرفا مولفههای احتمالی مدّنظر
نویسندگان پژوهش حاضر از دیدگاه امام رضا (علیهالسلام) است وگرنه ایشان هیچگاه بهصورت
مستقیم چنین مولفههایی را برای حکمرانی مطلوب اسلامی بیان نکردهاند.
خلاصه ماشینی:
ايـن پژوهـش در پـي پاسـخگويي بـه ايـن سـؤال اســت کــه مهم تريــن مؤلفه هــاي حکومــت مطلــوب از منظــر حضــرت رضــا (عليه الســلام ) چيســت ؟ مسـئله اصلـي پژوهـش ايـن اسـت کـه امـام رضـا (عليه السـلام ) در دربـار عباسـي ، چـه مؤلفه هايـي را بـراي حکومـت اسـلامي مدّنظـر داشـتند؟ پژوهـش حاضـر بـا اسـتفاده از روش توصيفيـتحليلـي و بـا اسـتفاده از منابـع کتابخانـه اي بـه مطالعـه دوره هـاي مختلـف ولايتعهـدي ايشـان پرداختـه و مهم تريـن مؤلفه هـاي حکومـت مطلـوب از منظـر ايشـان را اسـتخراج کـرده اسـت .
سـازماندهي (سـاماندهي ) پژوهـش حاضـر بـراي نيـل بـه پاسـخ ايـن سـوال هـا بديـن صـورت اسـت کـه بـا مطالعـه آثـار مکتـوب باقي مانـده از آن حضـرت و همچنيـن پژوهش هايـي کـه در ايـن زمينـه انجـام شـده اسـت ، زندگـي و زمانـۀ وي را به صـورت موجـز بررسـي کـرده ، سـپس بـا بيـان زمينه هـا و تحـولات اجتماعـي و سياسـي موجـود در سـاختار حکمرانــي عباســي ، مؤلفه هــاي حکمرانــي مطلــوب در انديشــه و عمــل سياســي امــام رضــا (عليه الســلام ) بيــان مي شــود.
بـار ديگـر بايـد بـه ايـن نکتـه اشـاره داشـت کـه مفاهيـم اسـتخراجي موجـود در متـن پيرامـون مؤلفه هـاي حکومـت مطلـوب ، به صـورت مسـتقيم از سـوي حضـرت رضـا (عليه السـلام ) بيـان نشـده اسـت بلکـه نويسـندگان پژوهـش حاضـر بـا مطالعـه آثـار و کنـش سياسـي حضـرت در دوران ولايتعهدي ، ايــن مؤلفه هــا را اســتخراج کرده انــد.