چکیده:
گسترش امنیت و رسیدن به توسعه پایدار بهعنوان کارویژه اصلی دولتها از اهمیت ویژهای برخوردار است. درواقع امنیت و توسعه دو مفهوم بههمپیوسته هستند. جنوب شرق ایران با ظرفیتهای ژئوپلیتیک فوقالعادهای همچون اقتصادی، امنیتی، وحدت ملی، دسترسی، ارتباطات منطقهای و بینالمللی واجد کارکردهای تولیدکننده قدرت در کشور است. ایران در مرزهای جنوب شرقی خود با وجود پتانسیلهای فراوان با اختلافات مذهبی، قومی، ناامنی و فقر روبهروست؛ بنابراین امنیت نیز در این منطقه با تهدید مواجه است. در پاسخ به این سوال که شاخصهای امنیت شهری در شهر مرزی چابهار چیست؛ بعد از توزیع پرسشنامه، اطلاعات جمعآوریشده با استفاده از نرمافزار اسپیاساس، آزمونهای خی دو و فریدمن مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت که نتایج حاصل فرضیه پژوهش مبنی بر «به نظر میرسد شاخصهای ژئوپلیتیکی، ژئوکالچری و ژئواکونومیکی در امنیت شهرهای مرزی (شهر چابهار) نقش معناداری دارند» را تایید مینماید؛ ضمن اینکه مهمترین مولفههای بعد ژئوپلیتیکی، تعارضات و شکافهای قومی و مذهبی و ثبات و بیثباتی سیاسی در کشورهای همسایه؛ بعد ژئواکونومیکی، ایجاد اشتغال مولد، توسعهنیافتگی اقتصادی و حاشیهای بودن و مهمترین مولفههای بعد ژئوکالچری، حفظ هویت ایرانی- اسلامی و ارتقای فرهنگ بومی در منطقه شناسایی گردید. گفتنی است اعتبار بهدستآمده با استفاده از آلفای کرونباخ (93.1) بیانگر آن است که پرسشنامه از اعتبار بالا و قابل قبولی برخوردار است
خلاصه ماشینی:
در پاسخ به این سؤال که شاخصهای امنیت شهری در شهر مرزی چابهار چیست؛ بعد از توزیع پرسشنامه، اطلاعات جمعآوریشده با استفاده از نرمافزار اسپیاساس، آزمونهای خی دو و فریدمن مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفت که نتایج حاصل فرضیه پژوهش مبنی بر «به نظر میرسد شاخصهای ژئوپلیتیکی، ژئوکالچری و ژئواکونومیکی در امنیت شهرهای مرزی (شهر چابهار) نقش معناداری دارند» را تأیید مینماید؛ ضمن اینکه مهمترین مؤلفههای بعد ژئوپلیتیکی، تعارضات و شکافهای قومی و مذهبی و ثبات و بیثباتی سیاسی در کشورهای همسایه؛ بعد ژئواکونومیکی، ایجاد اشتغال مولد، توسعهنیافتگی اقتصادی و حاشیهای بودن و مهمترین مؤلفههای بعد ژئوکالچری، حفظ هویت ایرانی- اسلامی و ارتقای فرهنگ بومی در منطقه شناسایی گردید.
امروزه کشور ایران در مرحله گذار قرار دارد؛ ازاینرو برای کاهش منازعات قومی و ایجاد همگرایی هرچه بیشتر بین اقوام موجود در جامعه ایرانی ازجمله قوم بلوچ، باید حرکت به سمت جامعه صنعتی را در این مناطق توسعه داد.
با توجه به تخصصی بودن این پژوهش، جامعه آماری آن را 100 نفر از کارشناسان و صاحبنظران حوزههای مطالعاتی جغرافیای سیاسی و امنیت در مراکز دانشگاهی و پژوهشی تهران و چابهار تشکیل دادهاند که کلیه اعضای جامعه آماری بهصورت تمامشمار بهعنوان حجم نمونه پژوهش در نظر گرفتهشده است.
در ادامه برای برشماری میزان اهمیت مؤلفههای بالا، از آزمون فریدمن استفاده شد که مشخص گردید در بعد ژئوپلیتیکی؛ مهمترین مؤلفههای تأثیرگذار بر امنیت شهری چابهار عبارتاند از: تعارضات و شکاف قومی و مذهبی ثبات و بیثباتی سیاسی در کشورهای همسایه روابط سیاسی مطلوب با همسایگان دوری از مرکز مشارکت قوم بلوچ در مدیریتهای ملی و محلی شکاف عملکردی میان مناطق مرزی و مرکز کشور.