چکیده:
اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ و ﺳﻮرﯾﻪ ﺳﻪ ﮐﺸﻮر راﻫﺒﺮدی در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺤﻮﻻت داﺧﻠﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪای و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ در ﻫﺮ ﮐﺪام ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ و ﺗﺄﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻣﯽﮔﺮدد. ﺳﺆال اﺻﻠﯽ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺖ: ﻧﻘﺶ ﺑﺤﺮان ﺳﻮرﯾﻪ در ﺑﺮوز ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺗﻘﺎﺑﻞ ﻣﯿﺎن اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﺗﻬﺮان و آﻧﮑﺎرا در ﻣﻮرد ﺑﺤﺮان ﺳﻮرﯾﻪ ﻧﻈﺮات و اﻫﺪاف و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ دارﻧﺪ. ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻫﻤﮑﺎری ﺑﺎ ﺟﺒﻬﻪ ﻏﺮﺑﯽ ﺿﺪ ﺳﻮری )ﻣﺸﺨﺼﺎ آﻣﺮﯾﮑﺎ ، ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن وﻗﻄﺮ( ﺑﺮای ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻣﺨﺎﻟﻔﯿﻦ ﻧﻈﺎم ﺳﻮرﯾﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﭘﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺑﺮای ﺗﺸﮑﯿﻞ، ﺗﺠﻬﯿﺰ و ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺑﺸﺎر اﺳﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ اﯾﺮان دﺧﺎﻟﺖ ﺧﺎرﺟﯽ در ﺳﻮرﯾﻪ را ﻣﺮدود ﺷﻤﺮده و ﺧﻮاﺳﺘﺎر اﺻﻼﺣﺎت ﻣﺮدﻣﯽ ﺑﺮاﺳﺎس راه ﺣﻞ ﺳﻮری- ﺳﻮری اﺳﺖ. ﺳﻘﻮط ﺑﺸﺎر اﺳﺪ را ﺧﻮاﺳﺘﻪی ﻏﺮب و اﺳﺮاﺋﯿﻞ ﻣﯽداﻧﺪ و ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺳﻮرﯾﻪ از ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺮاﺋﯿﻞ، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﺮﯾﮑﺎ و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن در ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ و ﺑﻮﯾﮋه در ﻣﻮرد ﺳﻮرﯾﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮد. در ﻫﺮ ﺻﻮرت ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪ و در راس آﻧﻬﺎ اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﺣﻞ ﻣﻌﻀﻞ داﺧﻠﯽ ﺳﻮرﯾﻪ، ﺗﻌﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ؛ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﺿﯿﻪ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺤﺮان ﺳﻮرﯾﻪ ﺑﺮاﺳﺎس ﻋﻮاﻣﻞ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ، ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮوز ﺗﻌﺎﻣﻞ ﮐﻤﺘﺮ و ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮ در رواﺑﻂ اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﺪاف و ﻣﻨﺎﻓﻊ دو ﮐﺸﻮر ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺤﺮان ﺳﻮرﯾﻪ را ﺑﺎ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﻣﻨﻄﻘﻪ وﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﺪل-اﺳﮑﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺒﺪﯾﻞ درﮔﯿﺮیﻫﺎی داﺧﻠﯽ ﺑﻪ درﮔﯿﺮیﻫﺎی ﻣﻨﻄﻘﻪای و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮرﺷﯿﺎن و ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺣﺎﻣﯽ آﻧﻬﺎ و ﺗﺌﻮری ﺑﺎزﯾﻬﺎ ﺑﺎ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و روش ﮔﺮدآوری ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﺎ ﺗﺸﺮﯾﺢ
رﯾﺸﻪﻫﺎ و روﻧﺪ ﺑﺤﺮان و ﻣﻮارد ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺗﻘﺎﺑﻞ اﯾﺮان و ﺗﺮﮐﯿﻪ، در ﭘﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی و اراﺋﻪ راﻫﮑﺎر، ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ.