چکیده:
در دیدگاهی غیرمشهور از صدرالمتالهین، افزون بر تطورات نفس، بدن نیز سیری اشتدادی در پیش دارد و میتواند از مرحله کون و فساد تا مرحله اکتفاء بالذات اشتداد یابد و حالتی به نام تروّح بیاید که در آن حالت، با وجود بقائش در نشئه دنیا، چنان لطیف گردد و خواص روحانی را چنان بپذیرد که به وزان نفس، مناسب حضور در آخرت باشد. بر این اساس، همانطور که در ابتدا نفس با جسم، تنها ترکیبی حقیقی ولی تعلقی دارد، و در انتهاء با بدن یکی است و در واقع با حفظ هویت روحانی خود، متجسد میگردد، جسم نیز می تواند در نهایت، متروّح باشد و با حفظ هویت بدنی خود، بهنحوی با روح یکی شود. این نظریه (تروحن جسم انسان در آخرت) از دیدگاه عرفا در باب تروحن انسانهای کامل (ابدال) اتخاذ شده است که در این نوشتار به تحلیل آن دیدگاه پرداخته شده و بر اساس آن، این نظریه ملاصدرا توضیح داده شده است. بر اساس این نظریه، پاره ای از مفاهیم و نظریات فلسفی مانند مجرد و مادی، معاد جسمانی، تعلق نفس به بدن و ارتباط آن دو میتواند دستخوش تغییراتی گردد و احیانا راه حل هایی دیگر و بهتر بیابد.
خلاصه ماشینی:
بازخواني نظريۀ «تروح جسم انسان » از ديدگاه ملاصدرا به مثابه راه حلي براي مسائل مربوط به آخرت مسعود اسمعيلي تاريخ دريافت :۱۳۹۷/۰۶/۲۶ | تاريخ پذيرش : ۱۳۹۷/۱۲/۱۸ چکيده در ديدگاهي غيرمشهور از ملاصدر، افزون بر تطورات نفس ، بدن نيز سيري اشتدادي در پيش دارد و ميتواند از مرحلۀ کـون و فساد تا مرحلۀ اکتفاء بالذات ، اشتداد يابد و حالتي به نام تروح بيايد که در آن حالت ، با وجود بقا در نشئۀ دنيـا، چنـان لطيـف شود و خواص روحاني را چنان بپذيرد که به وزان نفس ، مناسب حضور در آخرت باشد.
ملاصدرا _ بر اساس حرکـت جـوهري _ اين صيرورت نفس از قوه به فعل را مختص نفس انساني مي داند که هرچند حرکـت نفـس اسـت ، امـا به دليل ساحت جسماني نفس در ابتدا جسماني است و نفس را مسـتعد دريافـت صـور اجنـاس دنيـايي کرده و چونان رابطۀ اتحادي ماده و صورت ، نفس نيز با آنها متحد شده و فعليت مييابـد و تـا آنجـا پـيش ِ مي رود که از عالم ماده بينياز شود: وهي في أول النشأة التعلقية جوهر جسماني ثم يندرج شيئا فشيئا في الاشـتداد ويتطـور فـي أطوار الخلقة إلي أن تقوم بذاتها وتنفصل عن هذه الـدار إلـي دار الآخـرة فترجـع إلـي ربهـا (ملاصدر، ۱۳۶۱، ص ۲۳۵).
با توجه با استنادات متعـدد ملاصـدرا بـه ابن عربي در اين بحث ، بايد گفت که اين نظريۀ ملاصدرا _ در اصل _ از بيان عرفا و بـه ويژه ابـن عربـي و تابعان او، در خصوص بروز حالتي عرفاني در انسان به نـام «تـروحن » گرفتـه شـده اسـت و از همـين رو، َ لازم است براي درک درست اين نظريه به بررسي ديدگاه عارفـان مکتـب محييالـدين (عرفـان نظـري) در باب تروحن بدن پردازيم .