چکیده:
توسعه میانافزا که بخش اساسی رشد هوشمند شهری است، درواقع راهکاری عملی برای جلوگیری از گسترشکالبدی شهر در زمینهای توسعهنیافته پیرامون شهری و نواحی سبز روستایی و توسعه زمینهای خالی و متروکهداخل مناطق شهری است و بهنوعی حمایتکننده احیا و تجدید حیات شهری است. تلاشهای زیادی برای برطرفساختن اثرات منفی گسترش پراکنده شهرها به عمل آمده که عمدهترین آنها راهبرد رشد هوشمند است. پژوهش حاضر با ماهیت توسعهایکاربردی و روش توصیفی-تحلیلی با بهرهگیری از روشهای کمّی و آماری ازجمله رگرسیون چندگانه، معادلات ساختاری و تحلیل چندمتغیّره فازی بر پایه سیستم اطلاعات جغرافیایی، GISبه بررسی میزان و اولویتبندی شاخصهای رشد هوشمند شهری در منطقه 3 کلانشهر تبریز پرداختهاست. دادههای موردنیاز با استفاده از مطالعات کتابخانهای و بررسی میدانی در سطح خانوار گردآوری شده و حجم نمونهطبق فرمول کوکران معادل 373 خانوار برآورد شد. درمجموع تعداد 26 شاخص رشد هوشمند شهری در قالب 3 شاخص مکنوناجتماعی، کالبدی و زیستمحیطی مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از آزمون بارهای عاملی در نرمافزار LISRELشاخصهای آشکار براساس درجه اهمیت و تاثیرگذاری اولویتبندی و خلاصهسازی شده و برای تهیه نقشه شاخصهای موثر، از مدل منطق فازی در قالب سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)استفاده شدهاست. نتایج تحقیق حاکیآن است که همه قسمتهای منطقه 3 کلانشهر تبریز برای رشد هوشمند یکسان نیست. از سوی دیگر، در بین شاخصهای رشد هوشمند، بهترتیب درجه اهمیت، میتوان گفتشاخص اجتماعی با 66/0درصد، شاخص کالبدی 8/20 درصد، شاخص زیستمحیطی با مقدار 1/13درصد، در تبیین رشد هوشمندی کل منطقه مطالعاتی نقش داشتهاند که نشانگر مهمبودن شاخص اجتماعی نسبتبه سایر است و درنهایت با ارائه پیشنهادهایی، بر تقویت شاخصهای موثر براساس اولویت آنها تاکید شد.