چکیده:
طرحهای توسعهای همواره پیامدهای مثبت و منفی به همراه داشته که بیشترین پیامدهای این طرحها، متوجه جوامع محلی است؛ بنابراین جهت برآورد پیامدها و تقلیل اثرات منفی طرحهای توسعه، لازم است تا ارزیابی اثرات اجتماعی در مورد طرحها انجام گیرد. لذا در این پژوهش، به ارزیابی اثرات اجتماعی طرح احداث بندر چمخاله بر جوامع محلی پرداخته شد. بدین منظور اثرات طرح بر 7 شاخص کیفیت زندگی، فرصت رشد و توسعه، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اقتصاد، محیط بیولوژیکی و محیط فیزیکی مورد بررسی قرار گرفت. به منظور جمعآوری اطلاعات از مشاهدات میدانی، مصاحبههای فردی و گروهی و همچنین ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش 8840 نفر جمعیت شهر چاف و چمخاله در سال 1395 بوده که بر اساس فرمول کوکران، 400 پرسشنامه به روش تصادفی طبقهای توزیع گردید. دادههای حاصل از پرسشنامه از طریق آمار توصیفی در محیط نرمافزار SPSS 20 و آمار استنباطی در محیط نرمافزار8.80 LISRELمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثرات احداث بندر بر شاخصهای کیفیت زندگی، فرصت رشد و توسعه و اقتصاد به دلیل توسعه منطقه، توسعه زیرساختها، ایجاد فرصتهای شغلی جدید و ایجاد سرمایهگذاریهای جدید در منطقه که سبب ارتقای سطح زندگی و بهبود وضعیت معیشتی و رفاه نسلهای آینده میگردد، مثبت خواهد بود. اما تاثیر احداث بندر بر شاخصهای انسجام اجتماعی و محیط فیزیکی و بیولوژیکی، به دلیل ایجاد تضادهای فرهنگی بین جمعیت مهاجر، عملیات لایروبی، عملیات خاک برداری و خاک ریزی، تردد وسایل نقلیه سنگین و آلودگی ناشی از آب توازن کشتیها که تاثیرات مهمی بر محیطزیست منطقه بر جای میگذارند، منفی خواهد بود. بر این اساس لازم است با اقداماتی نظیر محدود کردن عملیات لایروبی در طول دورههای حساس زندگی جانداران و احیا و توسعه پوشش گیاهی با گونههای بومی و سازگار با شرایط منطقه، اثرات منفی حاصل از طرح را تا حد زیادی کاهش داد.