چکیده:
هرچند فارسی زبانی یگانه و دارای یک دستور زبان است امّا شیوههای فارسیگویی در هریک از اقوام و ملل همجوار تفاوت دارد که این گوناگونی گاه در گویش و گاه در سبک ادبی خود را نموده است. ترکان پارسیگو که از دوران سلجوقی بخشی از بار سنگین ادب فارسی را بر گرده ستبر خود به دوش کشیدهاند آثار گرانبها و ارزشمندی به زبان فارسی رقم زدهاند که همواره از دسترس پژوهشگران ایرانی دور و بررسی آنها بهمین سبب تا دوران ما به تاخیر افتاد. بهمین جهت است که شیوه متن پردازی ترکان فارسی گو، در کمتر پژوهشی دستمایه بررسی قرار گرفته است، حال آنکه بررسی متون تالیف شده در عهد عثمانی در سرزمین روم (آناتولی) حاکی از اختصاصات سبکی و استقلال آنان در شیوه متنپردازی است. این نوشتار ضمن ارائه چارچوب نظری سبک شناسی ادبی و زبانی با بررسی متنی کهن از آن سامان با عنوان شرح مثنوی سروری، کهنترین شرح جامع مثنوی به زبان فارسی شیوه متنپردازی فارسی ترکان را مورد بررسی قرار میدهد و پاسخی اجمالی به این پرسش میدهد که اختصاصات سبکی ترکان پارسیگو کدامند. محدوده این بررسی، نیمه نخست از دفتر اوّل این شرح را در بر گرفته است.
خلاصه ماشینی:
سبک شناسی مؤلفه های مؤثر بر سرشت ادبی در شرح مثنوی سروری سید محمد طباطبائی (نویسنده مسئول )٢ -زهیر طیب 3 تاریخ دریافت و پذیرش :زمستان ١٣٩٤ چکیده هرچند فارسـی زبانی یگانه و دارای یک دسـتور زبان است اما شیوه های فارسیگویی در هریک از اقوام و ملـل همجوار تفـاوت دارد که این گوناگونی گاه در گویش و گاه در ســـبک ادبی خود را نموده اسـت .
این نوشتار ضمن ارائۀ چارچوب نظری سبک شـناسـی ادبی و زبانی با بررسـی متنی کهن از آن سـامان با عنوان شرح مثنوی سروری، کهنترین شـرح جامع مثنوی به زبان فارسـی شـیوة متن پردازی فارسـی ترکان را مورد بررسی قرار میدهد و پاسـخی اجمالی به این پرسـش میدهد که اختصاصات سبکی ترکان پارسیگو کدامند.
(دانشنامۀ نظریه های ادبی معاصر، ماکاریک ، ایرنا ریما: ص ١٨٢) بالی در رسـالۀ سـبک شناسی خود از کل زبان تحلیل سبکی ارائه میدهد و میگوید که موضوع خاص سـبک شـناسـی بیان احسـاس است و در این چهارچوب دو گونه رابطۀ تأثیر طبیعی و تأثیر تذکاری قابل تمایز اســت .
از آن بین آنچه انحراف سبکی محسوب میشود بدین شرح است : آن به جای ضمیر او – وی (پر تکرار در متن ) روزی یکی از دوسـتان دنیا پیش او آمد و آن را طعن زد و گفت : در این تنهایی، بی همراز و یار و بی سخن و گفتار، دل تو چون تنگ نمیآید؟ حاصل مصدرهای تاریخی وقتی ابراهیم علیه السـلام از شام به دیدی پسر آمده بود سه شب علی التوالی در واقعه دید که فرزند خود را قربان کن .