چکیده:
هدف: در این پژوهش با مرور مبانی نظری و تحقیقات پیشین، به دنبال این هستیم که ابتدا روشهای مختلف اندازهگیری شفافیت گزارشگری مالی را شناسایی و سپس با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسلهمراتبی (AHP)، این روشها و نیز ویژگیهای کیفی مرتبط با آنها را رتبهبندی کنیم. روش: روشهای اندازهگیری شفافیت گزارشگری مالی که در این تحقیق مورد بررسی و رتبهبندی قرار گرفته، شامل شاخص شفافیت بورس تهران، چارچوب بوشمن و همکاران (2004)، معیار AHP و کیفیت سود است. بدین منظور ابتدا یک نمونة 20 نفری از مدیران مالی و کارشناسان به عنوان خبرگان انتخاب گردید و پرسشنامه در اختیار آنها قرار گرفت. یافتهها: یافتههای تحقیق نشان میدهد که که از میان ویژگیهای کیفی مرتبط با اندازهگیری شفافیت گزارشگری، قابلیت اتکا، بالاترین رتبه و به موقع بودن و مربوط بودن در ردههای بعدی قرار دارند. همچنین تجزیه و تحلیل نهایی نشان میدهد گزینة شاخص شفافیت بورس تهران رتبه اول، چارچوب بوشمن و همکاران (2004) رتبه دوم، معیار AHP رتبه سوم و کیفیت سود رتبه چهارم را کسب کرده است. نتیجهگیری: با توجه به یافتههای تحقیق میتوان بیان کرد که از نظر خبرگان، بهترین روش برای اندازهگیری شفافیت گزارشگری مالی، استفاده از شاخص شفافیت بورس تهران و روشهای چارچوب بوشمن و همکاران (2004)، معیار AHP است. از دلایل این امر را میتوان سادگی و سهولت در دسترس بودن این معیار دانست، چرا که سایر روشها دارای شاخصها و تجزیه و تحلیلهای بیشتری است.
خلاصه ماشینی:
روش: روشهای اندازهگیری شفافیت گزارشگری مالی که در این تحقیق مورد بررسی و رتبهبندی قرار گرفته، شامل شاخص شفافیت بورس تهران، چارچوب بوشمن و همکاران (2004)، معیار S&P و کیفیت سود است.
همچنین تجزیه و تحلیل نهایی نشان میدهد گزینة شاخص شفافیت بورس تهران رتبۀ اول، چارچوب بوشمن و همکاران (2004) رتبۀ دوم، معیار S&P رتبۀ سوم و کیفیت سود رتبۀ چهارم را کسب کرده است.
نتیجهگیری: با توجه به یافتههای تحقیق میتوان بیان کرد که از نظر خبرگان، بهترین روش برای اندازهگیری شفافیت گزارشگری مالی، استفاده از شاخص شفافیت بورس تهران و روشهای چارچوب بوشمن و همکاران (2004)، معیار S&P است.
همچنین ویژگیهای کیفی دیگری همچون قابل فهم بودن و قابل مقایسه بودن توسط کمیتة تدوین استانداردهای حسابداری بیان شده اما با توجه به مبانی نظری و تعاریف مختلف شفافیت گزارشگری که در ادامه بیان شده؛ تنها سه ویژگی فوق یعنی مربوط بودن، به موقع بودن و قابل اتکا بودن به عنوان معیار در رتبهبندی روشهای محاسبه شفافیت گزارشگری در این پژوهش به کار گرفته شده است (بوشمن و همکاران، 2004؛ ویشوانات و کافمن، 2001؛ سازمان بورس اوراق بهادار تهران، 1387؛ S&P، 2002).
یوسفی اصل و همکاران (1395) در «ارزیابی الگوی شفافیت گزارشگری مالی پیشنهادی بر مبنای نقدشوندگی سهام»، برای ارزیابی میزان شفافیت شرکتها و کیفیت افشای آنها الگویی ارائه شده است سپس ارتباط این الگو از بعد ارتباط با نقدشوندگی سهام مورد ارزیابی قرار گرفته و با شاخص افشای سازمان بورس اوراق بهادار مقایسه شود.