چکیده:
این مقاله جایگاه دانش ارگونومی را در مدیریت علمی،طراحی و تدبیر محیط کار،مورد مطالعه و بررسی قرار میدهد.ابتدا مفهوم ارگونومی،تکوین،تحولات و عناصر تشکیلدهنده دانش ارگونومی از نظر میگذرد و سپس اهداف و برنامههای ارگونومی مورد ملاحظه قرار میگیرد و نقش موثر آن در ایجاد محیط کار سالم،آسوده و ایمن،تامین رضایت شغلی و حرفهای،ارتقای بهرهوری و کیفیت کار،تبیین میگردد. آنگاه تمهیدات مدیریت برای اجرای موفق برنامههای ارگونومی به کنکاش میرسد و طراحی ارگونومیکی محل و ابزار کار،بهعنوان عوامل عمده در کالبد محیط کار،وارسی میشود.موضوع تنشهای شغلی که از اهمیت خاص برخوردار است و علل،عوارض،چگونگی اندازهگیری و پالایش این تنشها نیز مورد بحث قرار میگیرد.متعاقبا تحلیل هزینه-فایده،برای مواردی که با کاربرد اصول ارگونومی در عمل این تحلیل انجام یافته،ارائه گردیده و سرانجام امعان نظر قوانین و مقررات در اعمال شیوههای ارگونومی تشریح میشود.
خلاصه ماشینی:
"در آمریکا مسائل ارگونومیک،ابتدا در برنامههای نظامی و سپس در برنامههای فضائی مورد تاکید خاص قرار گرفت،تا به آنحد که از اوایل دهه 0591 میلادی تاکنون هر سیستم و طراحی فضائی به سازگاری با عوامل انسانی توجه خاصی دارد21 بههرحال افراد با ویژگیها و مشخصات متفاوت،قابلیتها و محدودیتهای گوناگون سرعت عمل،قضاوت و مهارتهای خاص وارد محیط کار میشوند و همه این عوامل باید در طراحی محیط،شرایط و ابزار کار موردتوجه قرار گیرد.
عمدتا زمینههای که ارگونومی در آنها مطالعه و اقدام میکند از این قرار هستند:طراحی ابزار، وسایل،ماشینها و تاسیسات بهطرز صحیح و مطلوب،طراحی روش انجام کار با توجه به بهترین نحوه اجراء و متناسب با سیستم عضلات و ساختمان فیزیکی بدن انسان و با هماهنگی روانی میان فرد و محیط کار و ابزار کار،وضعیت صحیح قرار گرفتن بدن انسان حین انجام کار،شرایط فیزیکی مناسب در محیط کار(باتوجه به عواملی از قبیل دما،رطوبت،جریان هوا،ارتعاشات،سروصدا،نور و روشنائی،گرد و غبار،تشعشعات و آلودگیهای مختلف)91.
نیز طرز صحیح قرار گرفتن بدن انسان حین انجام کارهای فیزیکی مختلف و مجهز بودن به تجهیزات لازم به هنگام سروکار داشتن با مواد،وسائل و دستگاههای گوناگون، موجب کاهش حوادث و بیماریهای شغلی،کاهش هزینههای درمانی و خسارتهای جانی و مالی،تقلیل خستگیهای زودرس عضلانی و عصبی گردیده و در پیشگیری از اشتباهات و مخاطرات مؤثر خواهد بود.
ماده 19 مقرر میدارد که برای تأمین حفاظت،سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار،باید وسائل و امکانات لازم تهیه و در اختیار آنان قرار گیرد و علاوه بر اجرای برنامههای آموزشی،مشارکت کارکنان نیز در این ماده موردملاحظه قرار گرفته و آنان مکلف به استفاده و نگهداری از وسائل حفاظتی و بهداشتی و اجرای دستورالعملهای مربوط گردیدهاند."