چکیده:
کتاب «نقد قرآن» با تطبیق آیات مبیِّن حرکت خورشید با هیئت بطلمیوس و حرکت روزانه خورشید، درصدد نفی جنبه الهی قرآن کریم برآمده است. همانگونه که در طول تاریخ با ورود نظریه بطلمیوس در ممالک اسلامی بسیاری از اندیشمندان مسلمان دست به این تطبیق زدند. حال آنکه با کشف حرکت کهکشانی خورشید در سده اخیر، برخی مفسران این آیات را یکی از مصادیق اعجاز علمی برشمردهاند. حال این پرسش مطرح میشود که آیا آیات مذکور قابل تطبیق با هیئت بطلمیوس و حرکت روزانه خورشید میباشند و پاسخ به شبهه سها در این زمینه چیست؟ با استفاده از روش کتابخانهای بر این باوریم که به دلیل مطرح نبودن نظریه بطلمیوس در صدر اسلام و تفاوت زیادی میان دیدگاه قرآن و این نظریه، این دو دیدگاه قابل انطباق بر یکدیگر نیستند و همچنین در آیات مربوط به ذوالقرنین، قرآن در مقام بیان حقایق هستی نیست و صرفاً بیانگر مشاهدات ذوالقرنین است. همچنین آیه 38 یس صراحتی در حرکت ظاهری خورشید ندارد و حدیث مطرحشده ذیل آیه مبنی بر حرکت روزانه خورشید، از اخبار آحاد محسوب میشود که در اعتقادات قابل استناد نیست
خلاصه ماشینی:
حال این پرسش مطرح میشود که آیا آیات مذکور قابل تطبیق با هیئت بطلمیوس و حرکت روزانه خورشید میباشند و پاسخ به شبهه سها در این زمینه چیست؟ با استفاده از روش کتابخانهای بر این باوریم که به دلیل مطرح نبودن نظریه بطلمیوس در صدر اسلام و تفاوت زیادی میان دیدگاه قرآن و این نظریه، این دو دیدگاه قابل انطباق بر یکدیگر نیستند و همچنین در آیات مربوط به ذوالقرنین، قرآن در مقام بیان حقایق هستی نیست و صرفاً بیانگر مشاهدات ذوالقرنین است.
بررسی شبهات به نظر سها (نویسنده کتاب نقد قرآن)، به چهار دلیل آیات مبیِّن حرکت خورشید را نمیتوان معجزه علمی و بیانگر حرکت خورشید در کهکشان دانست؛ بلکه وی این آیات را متأثر از تفکرات جامعه پیامبر در تبعیت از هیئت بطلمیوس میداند (سها، نقد قرآن، 1393: 86ـ94).
در بیدقت بودن نقدهای او همین بس که در قرآن کریم هشت آیه بهصورت مستقیم به حرکت خورشید اشاره دارند و نه هفت آیه و دیگر آنکه تمام آیات هشتگانه که در ابتدای این نوشتار نام آنها برده شد، همگی دربردارنده ذکر شب و روز هستند و این نشان از عدم تتبع و دقت کافی نگارنده کتاب نقد قرآن است که نهایتاً منجر به پیدایش پرسشهای اینچنینی شده است.
مؤید این مسئله عباراتی از مسلمانان صدر اسلام است که با وجود آنکه به حرکت ظاهری خورشید اشاره میکند اما به هیچ وجه با نظریه بطلمیوس تطبیق ندارد.
3. آیات مربوط به ذوالقرنین نیز که سها آن را مبیِّن حرکت ظاهری خورشید میداند؛ با توجه به مفردات آیه، صرفاً بیانکننده مشاهدات ذوالقرنین از صحنهای است که با آن موجه شده است و قرآن در مقام بیان حقیقت هستی نیست.