چکیده:
امنیت بنیادیترین نیاز هر جامعه و مهمترین عامل دوام زندگی اجتماعی است. آمایش سرزمینی به تنظیم رابطۀ میان انسان، فضا و فعالیتهای انسان در فضا بهمنظور بهرهبرداری منطقی از تمانی امکانات، علم و تجربه در طول زمان برای نیل به اهداف و راهبردیهای ملی میپردازد. جنوبشرق جمهوری اسلامی ایران به لحاظ جایگاه نظامی میتواند در اتخاذ استراتژیهای امنیت ملی و منطقهای نقش ویژهای ایفا نماید و آن را از توان و قابلیت تحرک میاناقیانوسی در فعالیتهای نظامی، تجاری، علمی و اقتصادی برخوردار نماید. هدف پژوهش حاضر شناسایی و اولویتبندی عوامل راهبردی مؤثر بر آمایش سرزمینی منطقه جنوبشرق ایران از منظر امنیت ملی است. جامعه آماری شامل مسئولین و مقامات لشکری و کشوری متولی آمایش و امنیت به تعداد 250 نفر میباشند که به روش نمونهگیری تصادفی طبقاتی انتخاب شدند. نوع پژوهش، کاربردی و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. نتایج تجزیهوتحلیل آماری در رتبهبندی حاصل از آزمون فریدمن نشانگر تأثیر عوامل زیر بهعنوان عوامل راهبردی مؤثر بر امنیت منطقه جنوبشرق ایران است:
مدیریت سرزمین با میانگین رتبه 4، فعالیتهای اقتصادی (سطح رفاه عمومی) با میانگین رتبه 2.73، انسان (جمعیت) با میانگین رتبه 2.27 و فضا با میانگین رتبه 1.
Security is the most basic need of every society and the most important factor in the survival of life. Land use planning involves the relationship between man, space and human activity in space, in order to exploit logically all possibilities, science and experience over time to achieve national goals and strategies. South-east of Iran in terms of military status can play a special role in the adoption of national security and regional strategies for Iran and it will enjoy the ability and mobility of the intra-ocean in military, commercial, scientific and economic activities. The purpose of this research is to identify and prioritize the strategic factors affecting land use planning of south-east of Iran from the perspective of national security. The statistical population includes civil and military authorities and officials of the government responsible for land use planning and security counted to 250, who are selected by random sampling method. The type of research is applied and research method is descriptive-analytic. The results of statistical analysis in the ranking of Friedman test determine the following factors as an effective strategic factors on the south-east of Iran. Average ranking for land management is 4, average ranking for economic activities (general welfare level) is 2.73, for human (population) is 2.27 and for space is 1.
خلاصه ماشینی:
عوامل اصلی ناامنی این منطقه عبارت است از: ا- وجود مرز آبی با دریای عمان و مرزهای خشکی با پاکستان ؛ ب - عدم کنترل صحیح و دقیق مرز و خروج بیرویه از مرز؛ ج - فقدان بازار کار داخلی جهت جـذب نیروهـا و وجـود اجنـاس قاچـاق و مـواد مخـدر در کشورهای همسایه ؛ د- حضور قاچاقچیان بین المللی در حاشیه نوار مرزی؛ ح - فقر فرهنگی حاکم بر منطقه و فعالیت ها و محرومیت هـای اجتمـاعی اعمـال شـده توسـط سیستم اداری و سیاسی کشور؛ و- سوءاستفاده نخبگان قومی بلـوچ در خـارج از مرزهـای ملـی و دامـن زدن و مطـرح کـردن ٣٠ اختلافات قومی؛ ز- وجود شکاف های مذهبی و سرمایه گذاری و تبلیغـات کشـورهای سـنی مـذهب هـم چـون عربستان با تأسیس مدارسی با گرایش های وهابی؛ ح - وفور سلاح های جنگی و خرید و فروش آن ؛ ط - حوادث طبیعی از جمله سیل و خشک سالی؛ ی- حضور ارتش آمریکا در مرزهای شرقی کشور؛ ک- حضور افاغنه در این منطقه (مطالعه گروهی داعا، ١٣٨٥).
نتایج سطح رتبه بندی آزمون فریدمن در مورد عوامل همبسته امنیت جنوب شرق کشور (رجوع شود به تصویر صفحه) نتایج آزمون فریدمن مبین این نکته است که عوامل مؤثر بر امنیت منطقه جنـوب شـرق بـه ترتیـب عبارت اند از: مدیریت سرزمین ، فعالیت های اقتصادی (سـطح رفـاه عمـومی)، انسـان (جمعیـت ) و فضا.