چکیده:
تجلّی آموزه های قرآنی در رهیافت های فلسفی از یک سو، و تبیین معارف قرآنی از طریق تحلیل های فلسفی از دیگر سو، گویای پیوندی ژرف میان معارف وحیانی و اندیشه های فلسفی در حکمت صدرایی است. از جمله مسائلی که هم نوایی فلسفه صدرایی با آموزه های قرآنی را آشکار می سازد، دیدگاه ملاصدرا در همسانی وجود و ادراک است. نگاهی به تحلیل های فلسفی ملاصدرا در این مسئله و نقد و بررسی سازگاری آن با آموزههای قرآنی موضوع مقاله حاضر را تشکیل می دهد.
The manifestation of Quranic teachings in philosophical approaches on the one hand, and the demonstration of Qur'anic teachings through philosophical analysis, on the other hand, signify a deep link between revealed knowledges and philosophical ideas in the epistemic system of transcendent philosophy. Among the issues that reveal correspondence between Sadrian philosophical findings with the Qur'anic teachings is Mulla Sadra's view in the coextensive of being and perception. A look at Mulla Sadra's philosophical analysis on this issue and survey and critique of its compatibility with the Qur'anic teachings is the subject of this article.
خلاصه ماشینی:
پس از بیان تحلیل های فلسفی ملاصدرا در مسئله مورد بحث از طریق روش توصیف تحلیلی و اثبات تلازم میان دو مقولۀ ادراک و وجود در همه مراتب هستی، و پس از حل تعارض این تحلیل با مبانی فلسفه صدرایی در باب تجردعلم، پرسشی که رخ می نماید این است که آیا می توان از راه تفسیر آیات الهی، شواهد کافی درون متنی بر عمومیت ادراک پیدا کرد و با روش درون دینی، به سازگاری انگاره شعورمندی موجودات با آموزه های دینی رسید؟ و در نتیجه هم آوایی حکمت متعالیه و قرآن در مسئله مورد نظر را نتیجه گرفت؟ و یا اساسا برداشتی اینچنین از آموزه های قرآنی نوعی تطبیق و تحمیل یافته های فلسفی بر آیات قرآنی است؟ در ادامه و پس از بیان پیشینه تحقیق، ابتدا به تبیین عقلی نظریه پرداخته و سپس با این فرضیه که از طریق تحلیل فلسفی واژه ها و دست یابی به ژرفای معانی آیات قرآنی می توان دیدگاه شعورمندی موجودات را از آموزه های قرآنی استنباط کرد،به پاسخ پرسش پیش گفته خواهیم پرداخت.
و اما سئوال مهمی که در اینجا رخ مینماید این است که آیااینگونه تعبیرهای قرآنی بر مدلول حقیقی خود دلالت داشته و دیدگاه حکمت متعالیه در شعورمندی موجودات هستی را مورد تأکید قرار می دهد و یا در مدلول مجازی استعمال شده و ارتباطی با موضوع مذکور ندارد.
از جمله یافته های فلسفی حکمت متعالیه که در سایۀ این پیوند ژرف حاصل گردیده، دیدگاه شعورمندی موجودات در گستره عالم هستی است که در حکمت صدرایی به عینیت و مساوقت وجود و ادراک تعبیر می شود.