چکیده:
مُهرها ازجمله اشیاء باارزشی هستند که سابقة بسیار طولانی در تاریخ دارند. بنا بر شواهد باستانشناسی قدمت این اشیاء به هزارة ششم قبل از میلاد بازمیگردد. چنانکه از اسناد و مدارک برمیآید، مُهر در طیّ ادوار تاریخی تحولات زیادی پشت سرگذاشته است؛ بهطوریکه طرحها، شکلها، رنگها و کتیبههای آن بنا به شرایط زمانی دستخوش تغییر شده و هریک از تعلیقاتش، مفاهیم پیچیدهای را در خود کتمان کرده است. مهرها کاربردهای متعددی چون اداری، سیاسی، اقتصادی، دینی، قضایی و غیره داشتهاند؛ ازاینرو، تحلیل و تفسیر تعلیقات آنها میتواند برخی از ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، فرهنگی و زبانی هر دورۀ تاریخی را روشن سازد و بهسبب دامنة اطلاعاتی آنها در حوزههای متعدد، گفتار حاضر درصدد آن است تا با بررسی یک نمونه از این آثار که اخیراً در چین یافت شده است، برخی از زوایای آن را روشن سازد و به این پرسشها پاسخ دهد که مُهر مکشوفه در چین حاوی چه نوع اطلاعاتی است و کارکرد آن چه بوده است؟ و چرا شاهان یا حاکمان و یا سایر اقشار جامعه از این ابزار استفاده میکردهاند؟ بررسیهای مقدماتی در حوزۀ خطشناسی نشان میدهد که این وسیلة باارزش مربوط به دورۀ ساسانی است، ولی کارکرد آن دقیقاً مشخص نیست.
Seals are of the most valuable things that enjoy a long history. According to the archaeological evidences, their antiquity goes back to the 6th century BC. As it comes out of the documents, the seals have experienced many changes during the historical periods, in a way that their designs, their shapes, their colors and the words or signs inscribed on them have been the subject of changes based on the conditions of times, and each of these alterations holds complex concepts. Numerous applications such as administrative, political, economic, religious, judicial, etc. are imaginable for seals. So, the analysis and interpretation of their alterations can make some of the political, social, economic, religious, cultural and linguistic aspects of each historical period clear, and due to the scope of obtained data in several areas, it has been tried in present study to clarify some of its aspects through examining a newly-discovered seal in China to find out what kind of data it contains and what it was used for? Why kings, rulers and even other people used it? The preliminary studies have been conducted in the field of graphology show that this valuable tool belongs to the Sassanid era, however its exact function is unknown.
خلاصه ماشینی:
مهرها کاربردهای متعددی چون اداری، سیاسی، اقتصادی، دینی، قضایی و غیره داشته اند؛ ازاین رو، تحلیل و تفسیر تعلیقات آنها می تواند برخی از ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی، فرهنگی و زبانی هر دورٔە تاریخی را روشن سازد و به سبب دامنۀ اطلاعاتی آنها در حوزه های متعدد، گفتار حاضر درصدد آن است تا با بررسی یک نمونه از این آثار که اخیرا در چین یافت شده است ، برخی از زوایای آن را روشن سازد و به این پرسش ها پاسخ دهد که مهر مکشوفه در چین حاوی چه نوع اطلاعاتی است و کارکرد آن چه بوده است ؟ و چرا شاهان یا حاکمان و یا سایر اقشار جامعه از این ابزار استفاده می کرده اند؟ بررسیهای مقدماتی در حوزٔە خط شناسی نشان می دهد که این وسیلۀ باارزش مربوط به دورٔە ساسانی است ، ولی کارکرد آن دقیقا مشخص نیست .
اهمیتی که در این دسته از مهرها وجود دارد، این است که بر روی برخی از آنها از شهرهایی نام برده میشود که در هیچ یک از اسناد و متون تاریخی و حتی بر روی سکه ها از آنها یاد نشده است ؛ ازاین رو، بررسی و تعمق در این گونه آثار میتواند بر دانش باستان شناسی و تاریخ بیفزاید )٢٠٠٧ ,Gyselen(، اما دستۀ دیگری از مهرهای ساسانی مشهور به «مهرهای نشان » نیز هستند که میتوان آنها را ترکیبی از مهرهای اداری و شخصی دانست (٩ :٢٠١٦ ,Naderi&Niknami )؛ چراکه هم در آنها حروف اختصاری و هم تصویر خاصی مانند یک حیوان به صورت انتزاعی دیده میشود.