چکیده:
زمینه و هدف: اطلاع از تشخیص سرطان کودک برای والدین بسیار نگرانکننده و اضطرابآور است، بنابراین در کنار درمان فرزند مبتلا به سرطان، لزوم استفاده از روش های مداخله کارآمد جهت ارتقای سلامت روان شناختی والدین آنها بسیار ضروری است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه تاثیر دو شیوه شناختدرمانی مبتنی بر ذهنآگاهی و تنشزدایی پیشرونده عضلانی بر شاخصهای سلامت عمومی مادران کودکان مبتلابه سرطان خون، انجام شد.
روش: روش پژوهش حاضر نیمهآزمایشی و طرح پژوهش از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه مورد مطالعه شامل 45 نفر از مادران دارای کودک مبتلابه سرطان خون مراجعه کننده به بخش آنکولوژی بیمارستان 17 شهریور رشت در سال 1396 بودند که به شیوه در دسترس انتخاب و با انتساب تصادفی در 3 گروه ذهن آگاهی (15 نفر)، تنشزدایی (15 نفر) و گواه (15 نفر) جایدهی شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه جمعیتشناختی، مصاحبه و آزمایشهای تشخیصی سرطان، و پرسشنامه سلامت عمومی بود. پس از مرحله پیش آزمون، مداخلات مورد نظر، به مدت 2 ماه (8 جلسه 2 ساعته)، در دو گروه آزمایشی انجام شد، در حالیکه گروه گواه هیچ مداخلهای دریافت نکرد. سپس هر سه گروه در مرحله پس آزمون و پیگیری دوماهه، مورد ارزیابی قرار گرفتند.
یافته ها: نتایج تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل واریانس با اندازهگیریهای مکرر نشان داد که تفاوتهای بین گروهی در متغیرهای شکایات جسمانی (0/01 >P, 6/622=F)، اضطراب (0/01 >P, 10/236=F)، عدم کارکرد اجتماعی (0/05 >P,4/452=F)، و افسردگی (0/01 >P, 10/866=F)، معنیدار است. همچنین تفاوت بین مراحل زمانی در پیشآزمون، پسآزمون، و پیگیری در متغیرهای اضطراب (0/01 >P, 46/681=F)، عدم کارکرد اجتماعی، (0/05 >P,12/610=F)، و افسردگی (0/05 >P, 3/870=F)، معنیدار بود ولی در شکایات جسمانی، تفاوت وجود نداشت (0/05 >P, 1/720=F).
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که بین تاثیر ذهنآگاهی و آموزش فنون تنشزدایی در بهبود شاخص های سلامت عمومی مادران کودکان مبتلا به سرطان خون، تفاوت معناداری وجود ندارد ولی هر دو شیوه در بهبود وضعیت روانی مادران موثر هستند. ذهنآگاهی از طریق آموزش مهار توجه و مدیریت زمان، شاخصهای سلامت روان را در افراد افزایش میدهد. همچنین تنآرامی ناشی از فنون تنشزدایی در کاهش تنیدگی، اضطراب، و افسردگی افراد نقش دارد. نتیجه این که از هر دو شیوه میتوان در کنار هم برای ارتقاء سلامت عمومی والدین کودکان مبتلا به انواع سرطان، استفاده کرد