چکیده:
زمینه و هدف: اختلال یادگیری یکی از اختلالهای شایع در دانشآموزان است که موجب بروز مشکلات تحصیلی و اختلالهای ثانوی در آنها میشود. اختلال یادگیری ریاضی بر طبق ملاکهای آسیبشناسی روانی یکی از زیرمجموعههای ناتوانی یادگیری است. کودکان مبتلا به این اختلال مشکلاتی در روابط فضایی و توانایی های مختلف ادراکی دارند. بدین ترتیب هدف از پژوهش حاضر مقایسه ویژگیهای شناختی-ادراکی مانند سرعت پردازش عددی، حافظه آشکار و نهان، فعال و منفعل، توانایی نگهداری ذهنی، و مهارتهای دیداری - فضایی در دانشآموزان دارای اختلال ریاضی و بهنجار است.
روش: طرح پژوهش، توصیفی از نوع علی-مقایسهای است. به همین منظور از مراکز اختلالهای یادگیری شهرکرج و قزوین 70 دانشآموز دارای اختلال یادگیری به شکل در دسترس و 80 دانشآموز فاقد این اختلال نیز به روش نمونهگیری تصادفی چندمرحلهای انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. جهت جمعآوری دادهها از آزمون هوش وکسلر، آزمون حافظه دیداری- فضایی (کورنولدی 1995)، آزمون حافظه فعال و منفعل (کورنولدی 1995)، آزمون حافظه آشکار و نهان (اسنودگراس و ویندرورت 1980)، آزمون تشخیصی ایران کیمت (کورنولی و همکاران 1976)، آزمون سرعت پردازش عددی (کاپلتی و همکاران 2007) و تکلیف نگهداری ذهنی مایع به روش بوگاردو و روس (1991) استفاده شد. دادهها با روش تحلیل واریانس چندمتغیره تحلیل شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد که بین گروهها در مولفههای نگهداری ذهنی مایع، حافظه آشکار، حافظه فعال، سرعت پردازش عددی، و مهارت دیداری - فضایی به لحاظ آماری تفاوت معنادار وجود دارد (0/001>p)، اما بین گروهها در دو مولفه حافظه نهان و منفعل (0/05<p) تفاوت وجود ندارد.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده می توان چنین استنباط کرد که توانایی نگهداری ذهنی، مهارت دیداری – فضایی، و سرعت پردازش عددی از مولفههایی هستند که بیشتر در گروههای دارای اختلال ریاضی با اشکال روبهرو هستند. این ضعف ها مرتبط به هوش افراد نیست که مربوط به نارسایی در کنش های اجرایی به طور خاص حافظه فعال است. بنابراین میتوان بیان کرد این مولفهها از ویژگیهای متمایزکننده این گروه از دانشآموزان دارای نارسایی ویژه در یادگیری هستند که باید در هنگام شناسایی و برنامهریزی جهت درمان به آنها توجه خاص داشت.