چکیده:
جمهوری اسلامی ایران بهمثابه نظامی مبتنیبر اسلام سیاسی، وحدت مسلمانان را از آرمانهای خود میداند. ماهیت و آرمان مزبور، همکاری با گروههای اسلامگرا را بهسان سیاستی اولویتدار، بایسته میسازد؛ اما همکاری در صحنه واقعی روابط بینالملل با چالشهایی مواجه است. مسئله این پژوهش، شناخت زمینهها و موانع این همکاری است. در این راستا، جنبش اخوانالمسلمین مصر و حزب عدالتوتوسعه بهعنوان موارد مطالعاتی انتخاب شدهاند. اهمیت و ضرورت این پژوهش، در ژرفابخشی به نظروعمل حوزه سیاستگذاری ارتباط با جریانهای اسلامگرا نهفته است. پرسش اصلی آن است که زمینهها و موانع همکاری جمهوری اسلامی ایران با اخوانالمسلمین مصر و عدالتوتوسعه چیست؟ با گزینش نظریه سازهانگاری بهعنوان چهارچوب نظری، زمینهها و موانع همکاری جمهوری اسلامی با موارد مطالعاتی در سطح کارگزاری -با تاکید بر مقوله هویت- موردبررسی قرارگرفتهاند. دادهها با روش کتابخانهای گردآوری شده و با کاربست روش تطبیقی تجزیهوتحلیل شدهاند. براساس یافتهها، زمینههای همکاری جمهوری اسلامی و اخوان، مبتنیبر اشتراکات در هویتهای نوعی و نقشی دو بازیگر شامل اسلامگرایی، حمایت از مستضعفان و مسلمانان و مقابله با مستکبران و بیگانگان است؛ موانع همکاری دو بازیگر نیز ناشی از نبود هویت جمعی مشترک است. در همکاری جمهوری اسلامی و حزب عدالت و توسعه، موانع بر زمینهها فزونی دارد و ناسازگاری در هویت مبتنیبر نقش دو بازیگر -برتری منطقهای برای ایران و دولت مرکزی برای آکپارتی- و هویت جمعی دو طرف -مقاومت برای جمهوری اسلامی و عثمانگرایی برای آکپارتی- بر سازگاری در مولفه هویتی مردمسالاری -نوعی برای جمهوری اسلامی و پیکروار برای آکپارتی- فزونی دارد.