چکیده:
اتحاد جماهیر شوروی بهعنوان رقیب آمریکا در استعمارگری جهان سوم در نظام دوقطبی، همواره به دنبال نفوذ در ایران بود. به دلیل همین خوی استعمارطلبی شوروی، حضرت امام بر اساس اصل «نه شرقی و نه غربی»، نسبت به فعالیتهای شوروی حساسیت نشان میدادند. بر این اساس، مسئله تحقیق حاضر بررسی و تحلیل سیاستها و مواضع امام خمینی در برابر اتحاد جماهیر شوروی است. یافتههای تحقیق که با ابتنای بر روش توصیفی ـ تحلیلی بهدستآمده است؛ حاکی از آن است که ایشان با توجه به اصل «نه شرقی، نه غربی» فرقی میان آمریکا و شوروی قائل نبودند. ولی بهصورت مشروط، یعنی تعهد به عدممداخله و رابطه بر اساس احترام متقابل منعی در برقراری روابط نداشتند.
The USSR, as America's rival in the third world colonialism in the bipolar system, always sought to infiltrate Iran. Due to this Soviet colonialist nature, Imam Khomeini, on the basis of the principle saying neither Eastern nor Western form of government, was sensitive to Soviet activities. Accordingly, the purpose of the present study is to analyze and examne Imam Khomeini's policies and positions against the Soviet Union. The findings of the research, based on a descriptive-analytical approach, suggest that he did not differentiate between the US and the Soviet Union in terms of either Eastern or Western principles. But on a conditional basis, that is, a commitment to non-interference and a relationship of mutual respect, there would be no impediment to their relationship.
خلاصه ماشینی:
بررسی سیاستها و مواضع امام خمینی در قبال شوروی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی امام خمینی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و در خلال نهضت اسلامی ملت ایران، بارها در سخنرانیها و مصاحبههایش شوروی را ـ که در آن زمان یکی از قطبهای چپاولگر جهان بود ـ مورد انتقاد و حمله قرار داده بودند و این کشور را همانند آمریکا و انگلیس، نسبت به زیادهخواهیها و حمایتهایش از حکومت پهلوی، بهشدت محکوم میکردند.
2. انتقاد از عملکرد شوروی در جریان اعتراض به تصویب لایحه کاپیتولاسیون حضرت امام خمینی بنیان مبارزه رهاییبخش خویش از سلطه استبداد داخلی و استعمار خارجی را بر پایه تفکر نفی سلطه کفار و اصل «نه شرقی نه غربی» قراردادند و در آغازین روزهای نهضت اسلامی، در سخنرانی خود علیه تصویب قرارداد ننگین کاپیتولاسیون ـ که از سوی آمریکا بر ایران تحمیل شده بود ـ این چنین فرمودند: «ای ملل اسلام، ای سران ملل اسلام، ای رؤسای جمهور ملل اسلامی، ای سلاطین ملل اسلامی، ای شاه ایران، به داد خودت برس.
این سیاست برمیگردد به یکی از اصول اساسی سیاست خارجی ایشان که همان اصل عدم تعهد و عدم اتکا به قدرتهای مادی و شیطانی است که بعدها تحت عنوان اصل نه شرقی و نه غربی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی متبلور شد و سیاستمداران ما بر همین اصل حرکت میکنند و ما میبینیم که مواضع سیاستهای ایشان نیز همیشه بر همین اصل استوار بوده است چه قبل از پیروزی انقلاب و درخلال نهضت اسلامی درحالیکه میتوانستند از حمایتهای شوروی در برابر نفوذ آمریکا در دستگاه حاکمه پهلوی بهنفع خود استفاده کنند، و چه در برابر مزاحمتهای آمریکا برای انقلاب اسلامی، هیچگاه به شوروی روی خوش نشان نداده و کمکهای الهی و حمایتهای ملت ایران را بهترین حمایت از انقلاب میدانستند.