چکیده:
زمینه: نقش پژوهش علمی و اجرای شایسته آن در استیلای همهجانبه جایگاه جامعه بدیهی است و ارتقاء سطح کیفی پژوهشها و بهتبع آن بهبود زندگی و رفاه افراد جامعه در سایه ارزشهای اخلاقی امکانپذیر است. اعتلای علم با رعایت تمام اصول اخلاق حرفهای پژوهش میسر خواهد بود. در این راستا شایسته است، به شناسایی و اولویتبندی شاخصهای اخلاق پژوهش و میزان اهمیت آن پرداخته شود.
روش: پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربری و ازنظر جمعآوری اطلاعات، توصیفی-پیمایشی میباشد. جامعه آماری شامل اعضای هیات علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران که 17 نفر از خبرگان به روش نمونهگیری هدفمند انتخاب گردیدند. برای شناسایی شاخصها از روش کتابخانهای و برای تثبیت و اولویتبندی، از پرسشنامه استفاده گردید. برای تحلیل دادهها از روش دلفی فازی بهمنظور غربالگری و تثبیت شاخصها و روش بهترین-بدترین برای تعیین اهمیت نسبی شاخصها استفادهشده است.
یافتهها: پس از تجزیهوتحلیل، درمجموع 18 شاخص طی سه مرحله انجام روش دلفی فازی تایید و انتخاب شدند. شاخص همگرایی کمتر از 0. 2 نشان از تایید کامل اعتبار نتایج دارد. با توجه به حل مدل برنامهریزی خطی روش بهترین–بدترین، اهمیت نسبی شاخصها مشخص گردید و نرخ سازگاری در سطح قابل قبولی بود که نشان از اعتبار این بخش از نتایج دارد.
نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که درنظر گرفتن رفاه جامعه، رعایت عدالت و حفظ وحدت در سطح کلان و رعایت حقوق مالکیت فکری به ترتیب بهعنوان مهمترین شاخصهای ارزیابی اخلاق حرفهای در پژوهش میباشند.
خلاصه ماشینی:
جدول 4: شاخصهای نهایی پژوهش به همراه کد هر شاخص کد شاخص نام شاخص C1 در نظر گرفتن رفاه جامعه C2 حرکت در راستای اهداف پژوهش C3 ویژگیهای پژوهشگر C4 رعایت حقوق مالکیت فکری C5 اجتناب از تضاد منافع یا آگاهیرسانی در صورت وجود C6 عدم دریافت رشوه C7 رعایت منافع و محیطزیست C8 مسئولیت نسبت به ذینفعان C9 رعایت حقوق آزمودنیها C10 رعایت عدالت و حفظ وحدت مردم در سطح کلان C11 حفظ صلاحیت و شایستگی حرفهای C12 رعایت قوانین خاص هر حرفه C13 تشکیل تیمهای تحقیقاتی مؤثر C14 برخورداری از استراتژی رقابتپذیری C15 عدم انجام رفتارهای سوء پژوهشی C16 استناد مناسب C17 رعایت ضوابط انتشار نتایج C18 رعایت توازن در تخصیص و توزیع بودجههای پژوهش وزن دهی شاخصهای ارزیابی اخلاق حرفهای در پژوهش در این مرحله با تهیه پرسشنامه مخصوص روش بهترین – بدترین (25 و26) و توزیع آن در میان خبرگان، اوزان شاخصهای تأییدشده مرحله قبلی، محاسبه شد؛ بدین منظور ابتدا مهمترین و کماهمیتترین شاخص مشخص شدند.