چکیده:
این پژوهش با رویکردی توصیفی - تحلیلی در پی تبیین، توضیح و مقایسه تطبیقی نظریه ژانرهای ادبی مکاتب کلاسیسم و رمانتیسم بر مبنای اصول و مبانی فکری – فلسفی و اجتماعی است که در شکل گیری این نظریه مهمترین نقش را دارند و تغییر در آنها زمینهساز تحول نظریه انواع ادبی است. مقاله به دنبال پاسخگویی به این پرسشها است که علل تمایز نظریه انواع ادبی در این دو مکتب چیست و عوامل اساسی که به ایجاد نظریه انواع ادبی در این مکاتب مذکور منجر شده، کدماست. نتایج پژوهش نشان میدهد نظریه ذاتگرایی و برداشتهای مختلف ازنظریه محاکات، مبنای شکلگیری اصول کلی نظریه انواع ادبی کلاسیسم شامل اعتقاد به وجود قوانین ثابت و تغییرناپذیر در انواع ادبی، خلوص انواع ادبی، همچنین اعتقاد به وجود سلسلهمراتب بین انواع ادبی و برتر دانستن انواع روایی همچون تراژدی و حماسه شده است. در مقابل عواملی همچون تاریخگرایی، توجه به نبوغ شاعر در خلق اثر ادبی و گرایش به فردیت به شکلگیری نظریه جدید ژانر در مکتب رمانتیسم انجامیده است که بر طرد قواعد و قوانین حاکم بر انواع ادبی، ترکیب انواع ادبی موجود، توجه به انواع ادبی دیگر بویژه ادبیات غنائی و رمان و خلق انواع جدید مبتنی است.
خلاصه ماشینی:
از نظر برخی صاحبنظران ، نظریه انواع ادبی مکتب کلاسیسم تجویزی است که به وجود قواعد ثابت و همیشگی برای هر یک از انواع ادبی، عدم تخطی از این قوانین ، لزوم خلوص انواع ادبی، توجه به آثار یونان باستان به عنوان بهترین نمونه های آثار ادبی و لزوم تقلید از این آثار تأکید میکند.
فرض نویسندگان مقاله این است که نظریه ذاتگرایی، گستردگی مفهوم محاکات و برداشتهای مختلف از این مفهوم در کنار وجود نظامی طبقاتی در یونان و روم باستان مهمترین عوامل در شکل گیری نظریه انواع ادبی در مکتب کلاسیسیسم است و در مقابل نظریه تاریخگرایی، توجه به نبوغ در برابر تقلید و گرایش به فردیت که در آرا و اندیشه های فیلسوفان رمانتیک ریشه دارد در شکل گیری نظریه انواع ادبی مکتب رمانتیسیم بیشترین تأثیر را داشته است ؛ به همین منظور در این مقاله نظر و دیدگاه های فلسفی و ادبی فیلسوفان و منتقدان در یونان باستان و بازخوانی، شرح و تفسیر و در مواردی تحریف و تعمیم این نظریات توسط منتقدان مکتب نئوکلاسیسیسم برای بررسی چگونگی تأثیرپذیری نظریه انواع ادبی مکتب کلاسیسیسم ازنظریه ذاتگرایی و ارتباط این نظریه با مواردی همچون تعریف انواع ادبی، ارتباط نوع ادبی با شخصیت شاعر و ارتباط نوع ادبی با وزن ، هم چنین بحث درباره دلایل اعتقاد به خلوص انواع ادبی و سلسله مراتب انواع ادبی در نظریه انواع ادبی مکتب کلاسیسیسم ، مورد مطالعه قرار گرفت .