چکیده:
نظریهپردازی و ارائه راهکار مناسب در باب ایجاد رفاه اقتصادی در گستره تمدن نوین اسلامی، یکی از مسائلی است که تمدنسازان و تمدنپژوهان مسلمان، نمیتوانند نسبت به آن بیتوجه باشند. در این میان و با توجه به نقش محوری توحید در اندیشه اسلامی و جایگاه خداباوری در میان مسلمانان، یکی از نظریاتی که میتواند به ایجاد رفاه عمومی در حیات موحّدان کمک نماید، یگانهپرستی آنان در تمام ساحتهای زندگی انسانی است، از این رو، در این پژوهش، تلاش نمودهایم با روشی توصیفی و رویکردی تحلیلی، نخست با تحلیل مفاهیم اصلی و بیان معنای آن، حقیقت توحید عبادی را تبیین نماییم و در ادامه، با تامل در این مفهوم و نسبتسنجی آن با مساله رفاه عمومی در حوزه اقتصاد آن هم در گستره تمدن نوین اسلامی، کارکردهای ششگانه: 1. تلاشمندی در جهت کسب درآمد، 2. ضابطهمندی منابع کسب درآمد و استغناء درونی، 3. مصرف مقتصدانه و مدبرانه درآمد، 4. پرداخت حقوق و بخششهای مالی در پرتو اخلاق کریمانه، 5. ایجاد نهادها، سازمانها و موسسات اجتماعی توحیدمحور، 6. موهبتهای پاداشی و نزول خیرات و برکات غیبی را، به عنوان رهآوردهای توحید عبادی در رفاهبخشی و فقرزدایی و به عنوان عناصر تمدنساز مورد بررسی قرار دهیم.
خلاصه ماشینی:
تردیدی نیست، یکی از نیازهای اساسی انسان در سطح زندگی اجتماعی و به طور کلی از جمله مؤلفهها و شاخصههای پیشرفت و دستیابی به مدنیت اسلامی، برخورداری عموم افراد جامعه از رفاه اقتصادی و مالی است اما سؤال اساسی اینجا است که رفاه اقتصادی، آن هم نسبت به عموم افراد جامعه در گستره تمدن نوین اسلامی، چگونه و از چه طریقی حاصل میشود؟ و اساساً افراد انسانی یک تمدن چه باید بکند تا با رهایی از غول وحشتناک فقر و فاصله طبقاتی، به این مهم در زندگی اجتماعی خود دست یابد؟ نظریهپردازان اجتماعی که این مسأله را ذیل مفهوم رفاه اجتماعی به صورت عام مورد بررسی قرار دادهاند، در تحلیل چیستی، چرایی و پاسخ به آن، دیدگاههای متعددی مطرح نمودهاند.
رفاه و آسايشي که پیامبر اکرم(ص) پیرامون آن فرموده است: «امت من در عصر او علیهالسلام آنچنان به سطحي از رفاه و زندگي و برخورداري از نعمتها دست مییابند، كه نظيري براي آن یافت نمیشود» (اربلي، 1381، ج2: 437) اما سؤال اساسی اینجا است که رفاه اقتصادی، آن هم نسبت به عموم افراد جامعه، و در گستره تمدن نوین اسلامی، چگونه و از چه طریقی حاصل میشود؟ و اساساً افراد انسانی یک تمدن، چه باید بکند تا با رهایی از غول وحشتناک فقر و فاصله طبقاتی اقتصادی، به این مهم در زندگی اجتماعی خود دست یابند؟ نظریهپردازان اجتماعی که این مسأله را ذیل مفهوم رفاه اجتماعی به صورت عام مورد بررسی قرار دادهاند، در تحلیل چیستی، چرایی و پاسخ به آن دیدگاههای متعددی مطرح نمودهاند.