چکیده:
آموزش پیشدبستانی پایه و زیربنای آموزش در دورههای بعدی است. لازمه آموزش همهجانبه و شکوفایی ابعاد شناختی، عاطفی، و رفتاری کودکان وجود برنامهای است که دربردارنده فعالیتهای آموزشی همخوان با ویژگیهای رشدی کودکان این دوره باشد. توان بازنمایی، یکی از بارزترین ویژگیهای کودکان این دوره است و نقاشی فعالیتی است همخوان با این ویژگی (ربیعی، ۱۳۸۸). محیطهای آموزشی، اجتماع و فرهنگ در نقاشی کودکان تاثیر بسزایی دارد و بیشتر آموزهها بهصورت مستقیماند (مجیدی کجوری، ۱۳۹۳). هدف از آموزش نقاشی به کودکان، هنرمندپروری نیست. تمام کودکان به خاطر به دست آوردن غیرمستقیم شناخت و دانش نسبت به محیط، کسب مهارت و جنبه تخلیه روحی ـ روانی که آرامش به ارمغان میآورد، به کشیدن نقاشی علاقهمندند (قاسمی، ۱۳۹۵). لذا در این مقاله، جنبههای روانشناختی نقاشی کودکان و آموزش آن بررسی میشود.
خلاصه ماشینی:
رئالیسم ذهنی یا رئالیسم کودکانهاصطلاح رئالیسم۲ را در نقاشی کودکان، اولین بار «لوکه»، روانشناس فرانسوی، بهکار برده که در زمینه نقاشی کودکان بررسیهای فراوانی انجام داده است؛ با این توضیح که این اصطلاح را نه به معنای فلسفی آن بلکه به معنای برداشت و درک کودک از واقعیت مورد استفاده قرار داده است.
در برخی از کودکان، تخیل تصویری قویتر است و آنها علاوه بر نامگذاری تصاویر، توضیحات و داستانهای جالبی برای نقاشی خود میگویند و به این وسیله همراه با تصاویر، خواستهها و افکار درونی خود را بیان میکنند (غنیمت مهریزی به نقل از جزایری، ۱۳۷۵).
رنگ در نقاشی کودکانرنگ اولین عنصری است که مورد توجه کودک قرار میگیرد و در زندگی انسان و بهخصوص کودکان تأثیری بسزا دارد (حیدری، ۱۳۹۵).
در اینگونه نقاشیها، درواقع نقاشی کار آزاد و خلاق کودک نیست بلکه نتیجه سبک و خواست معلم یا مربی است و این بدترین شیوه برخورد با نقاشی کودکان است و حاصل آن نادیده گرفتن خواستها و نیازهای کودکان، سلب آزادی و خلاقیت آنها در ازای زیبایی ظاهری نقاشیهای آنان است.
کاربرد علائم و نمادهای بصری در نقاشی کودکان و چگونگی رنگآمیزی آنان از مهمترین موضوعاتی است که این امکان را به مربیان و دستاندرکاران تعلیموتربیت و روانشناسان میدهد که با استفاده از این زبان خاص بتوانند به استعدادها و علایق خاص کودک پی ببرند و مسیر آموزش هنر نقاشی در کودکان و ایجاد محیطهای مناسب آموزشی در راستای ارتقاء سطح بروز خلاقیت در کودکان را فراهم آورند.