چکیده:
راهیافت به نگره فرهنگی تمدنی قرآن کریم، مستلزم درک نگاه اصیل آن کتاب با لحاظ خاستگاه وحیانی آن در ابعاد اجتماعی از جمله فرهنگ است. مسئله پژوهش حاضر آن است که آسیب شناسی فرهنگی در قرآن دارای چه شاخصه هایی در برابر نگاه انسانی فرهنگ شناسان است؟ یافته ها: شاخصه های مبنایی: علم الهی منبع اصلی آسیب شناسی، فرهنگ اسلامی معیار آسیبشناسی، عقل انسان معیار آسیب شناسی، آسیب شناسی بر مبنای انسان شناسی قرآنی، همسان نگری به نقش فردی و جمعی در آسیبها و لحاظ زمینه های مقدم بر اراده انسان. شاخصه های فرایندی: شناساندن زمینه درونی آسیبها، بازنمایی برنامه ریزی فرهنگی دشمن، پیش بینی آسیبهای قطعی و محتمل، آسیب شناسی به موازات تولید فرهنگی، پیوستگی نظام طبیعت و آسیبهای فرهنگی و واقع نمایی در بیان آسیبها. در نتیجه آسیب شناسی فرهنگی در نگاه قرآن، هم از حیث بستر بروز آسیبها و هم از جهت مسیر شناخت آسیبها، متفاوت از نگاه انسانی در نگره فرهنگی است.
Moving to the cultural perspective of the civilization of the Holy Qur'an requires an understanding of the original look of the book in terms of its revelatory origin in terms of social dimensions, including culture. The present research problem is that what is cultural-cultural pathology in the Qur'an, what are the characteristics of the humanistic view of cultural experts? Findings: Basic Indicators: Divine Science The main source of pathology, Islamic culture, Criticism of injury, Human reason Criterion of pathology, Coronary anthropology, Correspondence to individual and collective role in Damage and the field of pre-emptive human will. Process Indicators: Identify the internal context of the damage, represent the enemy's cultural planning, predict definite and probable damage, pathology along with cultural production, the coherence of the nature system and cultural damage and realization in Expression of injuries. As a result, the cultural pathology in the Qur'an's perspective is different from the human perspective in the cultural perspective both in the context of the occurrence of injuries and in the direction of recognizing the damage.
خلاصه ماشینی:
مسئلة پژوهش حاضر آن است که آسیبشناسی فرهنگی در قرآن چه شاخصههایی در برابر نگاه انسانی فرهنگشناسان دارد؟ یافتهها، شاخصههای مبنایی نشاندهندة این است که علم الهی منبع اصلی آسیبشناسی، فرهنگ اسلامی معیار آسیبشناسی، عقل انسان معیار آسیبشناسی، آسیبشناسی بر مبنای انسانشناسی قرآنی، همساننگری به نقش فردی و جمعی در آسیبها و لحاظ زمینههای مقدم بر ارادة انسان است.
علاوه بر این، تمام گزارشهای آسیبشناسانه مربوط به عذاب و نابودی یک ملت نیست که با توجه به آثار باستانی تأیید شود، بلکه مواردی نیز وجود دارد که کنشهای فرهنگی صرفاً در یک قضیة اجتماعی روی دادهاست و منبع باستانی ندارد؛ مانند بسیاری از رفتارهای قوم بنیاسرائیل که قرآن کریم دربارة آنها آسیبشناسی کردهاست (ر.
بازداری یا صدّ از صراط مستقیم در نگاه فرهنگی، همان فرایندی است که آسیبهای فرهنگی را به دنبال دارد و ذیل آن به چند گزاره توجه باید کرد: امر به کفر (الحشر/16) و ناهنجاریها (البقره/ 267)، وعدهدهی و آرزوسازی (النساء/120)، القائات منفی در اهداف و برنامههای انبیاء (الحج/ 52)، وحی به اولیای خود برای مجادله با مؤمنان (الأنعام/ 121)، انتقال ناهنجاریها و خرافهها به جامعة بشری (المائده/90) و موارد دیگری که هر یک از این موارد در منابع تفسیری بررسی شدهاست.
پیشبینی آسیبهای قطعی و محتمل از دیگر اختصاصات قرآن کریم در فرایند آسیبشناسی، گزارش پیش از وقوع موضعگیریها، اقدامات و کنشهای ضد فرهنگی است که این ویژگی نیز بر مبنای علم الهی وجود دارد.