چکیده:
بسیاری از مطالعات اقتصاد اسلامی، تمایز دو نظام تأمین مالی اسلامی و متعارف را در استفاده از قراردادهای جایگزین میدانند. در این مقاله ضمن تصدیق این مطلب به عنوان یک عامل مهم و تأثیرگذار، تمرکز بر دو عامل متمایزکننده دیگر یعنی ترجیحات مشتریان و ماهیت نظام حقوقی و قضایی پشتیبان، به عنوان دو عامل مربوط به محیط نهادی نظام تأمین مالی و به ترتیب مؤثر بر سازوکارهای غیررسمی و رسمی، اعمال قراردادهای آن و شناخت تأثیر متقابل این دو بر یکدیگر خواهد بود. در این راستا با استفاده از مدلهای نظری مبتنی بر نظریه بازی، نقش این عوامل مدلسازی شده است و نشان داده است که تغییر این متغیرهای نهادی چگونه میتواند بر عملکرد نظام تأمین مالی مؤثر باشد و نیز این دو عامل پیرامونی یعنی ترجیحات مشتریان و نیز عملکرد دستگاه قضایی چگونه بر یکدیگر تأثیرگذار هستند؛ همچنین با استفاده از رویکرد بازی فراگیر، شرایط نظری برای بروز بحران مالی با تکیه بر نقش عوامل پیشگفته را تبیین کرده است.
Most studies believe that using alternative contracts distinguishes between Islamic and conventional financial systems. This study, confirming the importance of this factor, focuses on the role of two other important distinguishing factors: customer preferences and supporting legal and judicial systems, as factors related to institutional environment of the financial system and effective, respectively, on its informal and formal contract enforcement mechanisms. Using game theory approach, assuming customer's different preferences and contract enforcement incompleteness, this paper models explain the role of different contract enforcement regimes and customer endogenous and dynamic preferences on the performance of financial systems. Also, using global game approach, a theoretical explanation for the occurrence of financial crises relying on the borrower runs resulting from the role of judicial system on enforcing contracts and the customer preferences has been presented. This study theoretically helps understanding the institutional roots of differences in the financial systems, specially the complementary role of Islamic educational, legal and judicial systems for the Islamic financial system.
خلاصه ماشینی:
در اين راستا با استفاده از مدل هاي نظري مبتني بر نظريه بازي، نقش اين عوامل مدل سازي شده است و نشان داده است که تغيير اين متغيرهاي نهادي چگونه ميتواند بر عملکرد نظام تأمين مالي مؤثر باشد و نيز اين دو عامل پيراموني يعني ترجيحات مشتريان و نيز عملکرد دستگاه قضايي چگونه بر يکديگر تأثيرگذار هستند؛ همچنين با استفاده از رويکرد بازي فراگير، شرايط نظري براي بروز بحران مالي با تکيه بر نقش عوامل پيش گفته را تبيين کرده است .
در آن قالب ، با لحاظ ترجيحات غير يکسان و پوياي مشتريان و نيز ناقص بودن اعمال رسمي قرارداد تأمين مالي، نشان ميدهيم که خروجي حاصل ، چگونه تحت تأثير سطح توان جامعه در اعمال رسمي قرارداد و نيز ترجيحات مشتريان نظام تأمين مالي قرار ميگيرد و نيز سطوح مختلف توان جامعه در اعمال رسمي قراردادها چه تأثيري بر تغيير ترجيحات و رفتار افراد در بازار تأمين مالي دارد؛ به عبارت ديگر، بررسي ميکنيم دلالت هايي مرتبط از نظام تربيتي- اخلاقي اسلامي و نظام قضايي آن چگونه بر خروجي نظام تأمين مالي مؤثر هستند و از اين مسير، مدل هاي نظري توجيه کننده تفاوت عملکرد نظام تأمين مالي اسلامي و رايج را گسترش مييابد.
يکي از آموزه هاي اخلاقي مورد تأکيد اسلام و قرآن ، پايبندي به تعهدات و عقود است و ايمان ديني با هزينه رواني تخطي از قرارداد، رابطه اي مستقيم دارد؛ لذا نظام تربيتي اسلامي منجر به بهبود سازوکارهاي غير رسمي اعمال قرارداد به عنوان يکي از ويژگيهاي محيط نهادي حاکم بر تعاملات و قراردادهاي جاري در نظام تأمين مالي اسلامي ميشود.