چکیده:
تحقیق حاضر با هدف بررسی و شناسایی اثر سامانه های بندالی بر ترسالی ایران، طی دوره 1975-2016 با استفاده از شاخص عددی بندال انجام گرفت. نتایج نشان داد در فصول سرد مرکز بیشتر بندالهایی که جو ایران را متاثر کرده اند، در منطقه اطلس شمالی می باشد. همچنین بررسی شدت بندالهای موثر بر آب و هوای ایران نشان داد که بندال قوی از نظر فراوانی بیشترین تعداد را پس از بندال متوسط دارد و این نشان می دهد که ایران بیشتر تحت تاثیر بندالهای متوسط (6/74) و سپس قوی(1/21 درصد) قرار دارد. فراوانی بندالهای ضعیف بسیار کم و به میزان 3/4 درصد می باشد. باتوجه به توزیع فراوانی محل رخداد بندال نیز مشخص گردید ترسالی ایران در ماهای سرد سال، هسته اصلی بندالها در میان طول جغرافیایی 30 درجه غربی تا 30 درجه شرقی بر روی پهنه های آبی شکل می گیرد و هرچه به فصل گرم سال نزدیک میشویم، این هسته ها به خشکی منتقل شده و مناطق تحت سیطره خود را با دگرگونی مثبت در پارامتر بارش و در نتیجه ترسالی مواجه می سازد. همچنین در بررسی بندال در فصول مختلف، مشخص گردید که در فصل زمستان با عقب نشینی پرفشار جنب حاره و قدرت گرفتن ورتکس قطبی، همراه با وقوع بندال های قوی و مدت دار، میانگین بارش از فصول دیگر بیشتر می باشد.
خلاصه ماشینی:
باتوجه به توزیع فراوانی محل رخداد بندال نیز مشخص گردید زمان وقوع ترسالی در ایران طی ماهای سرد سال ، هسته اصلی بندال ها بین طول جغرافیایی ٢٠ درجه غربی تا ٣٠ درجه شرقی بر روی پهنه های آبی شکل می گیرد و هرچه به فصل گرم سال نزدیک میشویم ، این هسته ها به خشکی منتقل شده و مناطق تحت سیطره خود را با دگرگونی مثبت در پارامتر بارش و در نتیجه ترسالی مواجه می سازد.
بنابراین برای انجام تحقیق ابتدا داده های بارش ٧ ماه سرد سال (از اکتبر تا آوریل ) شامل ٤٣ ایستگاه سینوپتیک (شکل ٢) سطح کشور از سال ١٩٧٥ تا ٢٠١٦ در مقیاس ماهانه از سازمان هواشناسی دریافت و در مرحله بعد، با استفاده از روش spi، ترسالی ها فراگیر و نیمه فراگیر (بطوری که حداقل ٥٠ درصد ایستگاه ها درگیر ترسالی بوده باشند) شناسایی گردیده ؛ سپس توزیع فضایی و همزمانی وقوع بندال با ترسالی ها مقایسه و تحلیل گردید(جدول ١).
جدول ٢: شاخص شدت بندال (BI) در نیمکره شمالی (وایدنمن و همکاران ، ٢٠٠٢) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} یافته های تحقیق در این پژوهش به منظور مطالعه توزیع زمانی رخدادهای بندال موثر بر بارش فصل سرد ایران طی اکتبر تا آوریل (١٩٧٥ تا ٢٠١٦)، برای یک دوره ٤١ ساله بر اساس شاخص عددی شدت رخداد بندال (BI) انجام شد.
R. , 2007, Blocking in the Northern and Southern Hemisphere: An Update to Include 2000-2006, the 87th Annual Meeting of the American Meteorological Society, 19th Conference on Climate Variability and Change, 14 – 18, San Antonio, TX.
, 1981, Blocking Action in the Northern Hemisphere: A Climatological Study, Atmosphere-Ocean, vol.
, 1981, Blocking Action in the Northern Hemisphere: A Climatological Study, Atmosphere-Ocean, NO.