چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی مولفههای موثر بر عدالت آموزشی در دانشگاههای آزاد اسلامی شهر تهران انجام شد. مطالعه حاضر کاربردی از نوع آمیخته (کیفی و کمی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی اساتید و در بخش کمی اساتید و دانشجویان دکتری تخصصی دانشگاههای آزاد اسلامی شهر تهران بودند. در بخش کیفی بر اساس اصل اشباع نظری 20 نفر با روش نمونهگیری در دسترس و در بخش کمی بر اساس فرمول کوکران 300 نفر با روش نمونهگیری طبقهای انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از مصاحبه نیمهساختاریافته و پرسشنامه محققساخته استفاده شد که روایی صوری، محتوایی و سازه آن تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 83/0 محاسبه شد. دادهها با روش تحلیل عاملی اکتشافی به کمک نرمافزار SPSS-19 تحلیل شدند. نتایج نشان داد که عدالت آموزشی در سیزده بعد و سه مولفه ساختاری (شامل شش بعد اهداف و برنامههای آموزشی، سبکهای مدیریت و رهبری، ساختار دانشگاه، فرهنگ حاکم بر دانشگاه، روشها و فرایندهای اجرایی و توجه به روشهای یادگیری)، رفتاری (شامل سه بعد نیازها و ارزشهای فردی، انگیزش و نگرش و الزامات و مهارتهای فردی) و زمینهای (شامل چهار بعد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، نابرابری در اجرای قوانین آموزشی و روشها و فرایندها) شناسایی شد.
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان داد که عدالت آموزشی در سیزده بعد و سه مولفه ساختاری (شامل شش بعد اهداف و برنامه های آموزشی ، سبک های مدیریت و رهبری ، ساختار دانشگاه ، فرهنگ حاکم بر دانشگاه ، روش ها و فرایندهای اجرایی و توجه به روش های یادگیری )، رفتاری (شامل سه بعد نیازها و ارزش های فردی ، انگیزش و نگرش و الزامات و مهارت های فردی ) و زمینه ای (شامل چهار بعد اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی ، نابرابری در اجرای قوانین آموزشی و روش ها و فرایندها) شناسایی شد که توانستند ٧٨/٧٦ درصد از واریانس کل عدالت آموزشی را تبیین کنند.
همچنین موسوی ، فاطمی ، نیکرو و مهم کار خیراندیش (١٣٩٥) ضمن پژوهشی با عنوان عوامل موثر بر عدالت آموزشی در محیط های بالینی از دیدگاه دانشجویان و متولیان آموزش دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال ١٣٩٣-١٣٩٢ نتایج را در قالب دو تم اصلی عوامل تسهیل کننده و عوامل بازدارنده که به ترتیب شامل طبقات (برخورداری از تسهیلات ، امکانات و تجهیزات برابر، استفاده از اساتید کارا، برنامه ریزی آموزشی هدفمند، هماهنگی بین تئوری و عمل ، ارتباط بین آموزش و درمان ) و (واقعیت های نامطلوب بالینی ، کمبود اساتید بالینی توانمند، ارتباطات فردی ، فرایند نامناسب ارزشیابی ) که هر یک به نوعی بر فرایند تحقق عدالت آموزشی در عرصه آموزش بالینی موثر است ، بدست آمد.
Yue و نعمتی کیونانی (١٣٩٥) ضمن ارزیابی وضعیت عدالت آموزشی از دیدگاه دانشجویان دانشکده پیراپزشکی کرمانشاه در سال ١٣٩٣ گزارش کردند که ویژگی های جمعیت شناختی دانشجویان از عوامل تاثیرگذار بر وضعیت عدالت آموزشی است ، لذا ضرورت ایجاد فرصت های برابر در آموزش به نحوی که تمامی دانشجویان در یک محیط واحد به امکانات یکسانی دسترسی داشته باشند از طرف دانشگاه و به ویژه اساتید باید مورد توجه قرار گیرد.