چکیده:
"سرگذشت حاجی بابای اصفهانی" اثر معروف "جیمز موریه" و کتاب "سیاحت درویشی دروغین" از "آرمینیوس وامبری" از جهات بسیاری به هم شبیهاند. شباهتهای دو اثر مربوط به ویژگیهای نوعی از رمان اروپایی به نام پیکارسک است. بر این اساس نویسنده این مقاله با این فرض که حضور مؤلفههای پیکارسک حلقۀ ارتباط این دو اثر را محکم کرده است، به روشی تحلیلی در حوزۀ مطالعات تطبیقی بدون توجه به نظریۀ تأثیر، از زاویۀ رویکرد بینامتنی این ویژگیها را در هر دو اثر بررسی نموده است. بررسیهای حاصل از تحقیق نشان میدهد که عناصری همچون: سفر که در هر دو اثر تمام حوادث و وقایع را در خود جایداده است، توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی و عادات و رسوم مردم جامعه، اتخاذ شیوۀ درویشی هر دو شخصیت اصلی، انتقاد از خرافات و جهل و تعصبات مذهبی و درویشان، حیله و فریب و شیادی، داشتن هوش و ذکاوت و زیرکی شخصیت در هر دو اثر و تکدیگری که از مؤلفههای پیکارسک به شمار میآیند، از ارتباط این دو متن سخن میگوید.
خلاصه ماشینی:
بررسیهای حاصل از تحقیق نشان میدهد که عناصری همچون : سفر که در هر دو اثر تمام حوادث و وقایع را در خود جایداده است ، توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی و عادات و رسوم مردم جامعه ، اتخاذ شیوۀ درویشی هر دو شخصیت اصلی، انتقاد از خرافات و جهل و تعصبات مذهبی و درویشان ، حیله و فریب و شیادی، داشتن هوش و ذکاوت و زیرکی شخصیت در هر دو اثر و تکدیگری که از مؤلفه های پیکارسک به شمار می آیند، از ارتباط این دو متن سخن میگوید.
com تاریخ وصول : ١٣٩٧/٩/٢٥ تاریخ پذیرش : ١٣٩٨/٢/٩ مقدمه نوشتار پیش رو به بررسی تطبیقی دو اثر "سرگذشت حاجی بابای اصفهانی" نوشتۀ "جیمز موریه " و " در خانات آسیای میانه " نوشتۀ "آرمینیوس وامبری" پرداخته است و پیکارسک (Picaresque) را حلقۀ مشترک این دو رمان میداند.
(118 یکی دیگر از رمان هایی که به شیوۀ پیکارسک نوشته شده است رمان حاجی بابای اصفهانی اثر جیمز موریه است که در سال ١٨٢٤ میلادی در لندن منتشر شد و میرزا حبیب اصفهانی آن را به فارسی ترجمه کرد.
در رمان سرگذشت حاجی بابای اصفهانی، قهرمان داستان برای برداشتن پولی که سهم او نیست میگوید: «خلاصه ، عاقبت بر این قرار دادم که اگر خدا میخواست این نقد در دست او باشد، چرا چنین میکرد که به دست من افتد؟» (موریه ، ١٣٩٣: ٣٢) همچنین وامبری در سیاحت درویشی دروغین نیز به اعتقاد شرقیها به قسمت و تقدیر اشاره کرده است .