چکیده:
در این مقاله به معرفی جامعهشناختی سبک هندی پرداخته شده است، آنگاه گفتمان ادبی ـ انتقادی در غزل سه تن از بزرگترین نمایندگان این سبک (طالب آملی، کلیم کاشانی، صائب تبریزی) مورد بررسی قرار گرفته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد مهمترین دیدگاه شاعران پیرامون گفتمانهای ادبی ـ انتقادی در بردارندة این مفاهیم است: ضرورت آفرینش طرز تازه، بازتولید تعریف شعر، جستوجوی معنی بیگانه، توجه به استعاره، اهمیت معنی و مضمون، توجه به نقش مخاطب در آفرینش ادبی و نقد اوضاع اهل
خلاصه ماشینی:
یافته های این پژوهش نشان می دهد مهم ترین دیدگاه شاعران پیرامون گفتمان های ادبی ـ انتقادی در بردارندۀ این مفاهیم است : ضرورت آفرینش طرز تازه ، بازتولید تعریف شعر، جست وجوی معنی بیگانه ، توجه به استعاره ، اهمیت معنی و مضمون ، توجه به نقش مخاطب در آفرینش ادبی و نقد اوضاع اهل هنر.
از گفتمان های مطرح در غزل این دوره ، گفتمان ادبی ـ انتقادی است ؛ شاعران این دوره خود را پدیدآورندگان و پیروان طرز تازه و نوآوری در شعر می دانند، جست وجوی معنی بیگانه ، لفظ پاکیزه ، مصرع برجسته ، توجه به نقش مخاطب ، سخن کش ، محرک، سخن رس و نواشناس را از وظایف شاعر به شمار می آورند.
ق ) در این دوره علاوه بر توجه به اهمیت ادبیات و شعر و شاعری ـ که از دورۀ تیموری آغاز شده بود ـ به مباحث انتقادی ـ ادبی نیز توجه می شود؛ شاعران این دوره به نوآوری و تغییر در سبک اهتمام می ورزند و در شعر خویش نیز بدان اشاره می کنند، طالب آملی از تأثیرگذارترین شاعران در تغییر سبک و شکل گیری طرز تازه به شمار می رود و در غزل - های او به برخی از گفتمان های انتقادی ـ ادبی دربارۀ شعر توجه شده است .
٢. توجه به نقش و اهمیت مخاطب از دیگر گفتمان های ادبی ـ انتقادی در غزل های صائب تبریزی و شاعران سبک هندی توجه به نقش مخاطب است ؛ شاید توجه همگانی طبقات اجتماعی در دورۀ صفویه به شعر و شاعری و آمد و شد شاعران به میان مردم در قهوه خانه ها از علل توجه فراوان شاعران این دوره به نقش مخاطب در آفرینش هنری باشد.