چکیده:
در این مطالعه بهمنظور انتخاب روش مناسب درونیابی برای معرفی تغییرات منطقهای بارش، کارایی روشهای زمینآماری مورد بررسی قرار گرفت. زمینآمار یکی از مهمترین روشهای برآورد توزیع مکانی بارش میباشد و برآورد دقیق آن در بسیاری از علوم حائز اهمیت میباشد. بدین منظور ابتدا دادههای ماهانه بارش 16 ایستگاه سینوپتیک از سایت سازمان هواشناسی و 31 ایستگاه بارانسنجی از سازمان آب منطقهای استان آذربایجانشرقی در یک دوره آماری مشترک 20 ساله (2005-1986) تهیه شد، در این تحقیق از روشهای کریجینگ ساده (SK)، کریجینگ معمولی (OK)، کریجینگ عام (UK) جهت تخمین میانگین سالانه بارش شمالغرب کشور استفاده شده است. برای هر مدل نیم تغییر نمای مربوطه محاسبه و ترسیم شده و سپس ریشه متوسط مجذور خطاها و ضریب تعیین (R2) بین مقادیر مشاهدهای و تخمین خطای نقشههای بهدست آمد که از بین آنها، یک نقشه بهعنوان نقشهی مناسب انتخاب شد. نتایج حاصله بر اساس معیار RMSو RMSE نشان دادند که از میان روشهای زمینآماری مذکور، روش کریجینگ ساده مدل نمایی بهدلیل دارا بودن معیار اندازهگیری خطای پایینتر و همچنین دارا بودن ضریب تعیین (R2) بیشتر نسبت به بقیه روشها دقیقتر بوده و بهعنوان مناسبترین روش جهت تهیهی نقشهی عنصر بارش شمالغرب کشور در دوره آماری مورد مطالعه میباشد.
In this study, appropriate interpolation methods for precipitation changes are introduced, The performance of the methods was examined by Geostatistical techniques. Geostatistical method are of the most important methods to estimate the spatial distribution of precipitation. For this purpose, the monthly precipitation data from 16 meteorological stations and 31 synoptic stations from the East Azerbaijan Regional Water Authority in a joint 20-year period (2005-1986) was prepared. The method of simple Kriging (SK), ordinary Kriging (OK), and universal Kriging (UK) were used to estimate the annual average rainfall in the North West. calculated and plotted for each model, the rooted mean squared error and determination coefficient (r) between the observed and estimated errors of the maps, and a map was selected. The results based on the criteria of RMS and RMSE showed that the geostatistics method Kriging simple exponential model was selected due to its standard measurement error, and also a correlation coefficient (r) greater than other methods. As the most suitable method for the preparation of the map element it was determined by rainfall in the North West.
خلاصه ماشینی:
بدین منظور ابتدا دادههای ماهانه بارش ٢٣ ایستگاه سینوپتیک از سایت سازمان هواشناسی و ٩٢ ایستگاه بارانسنجی از سازمان آب منطقهای استان آذربایجانشرقی در یک دوره آماری مشترک ١٩ ساله )١٩٩٤-٢٠٣٣( تهیه شد، در این تحقیق از روشهای کریجینگ ساده )SK(، کریجینگ معمولی )OK(، کریجینگ عام )UK( جهت تخمین میانگین سالنه بارش شمالغرب کشور استفاده شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: نقشه تخمین و نیم تغیر نمای بارش سالنه در محدوده شمالغرب طی دوره ١٩٨٦–١٠٠٧ با استفاده از کریجینگ ساده به روش مدل کروی و گوسی مورد مطالعه در نواحی شمالشرق و جنوبغربی دارای بیشترین بارش بوده و کمترین بارش در قسمت میانه، حصار، ماه نشان، بازرگان، قسمت شمالی خوی و نواحی غربی کلیبر مشاهده میشود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: نقشه تخمین و نیم تغیر نمای بارش سالنه در محدوده شمالغرب طی دوره ١٩٨٦–١٠٠٧ با استفاده از کریجینگ ساده به روش مدل دایرهای و نمایی مطابق شکل )١( مدل دایرهای با مدلهای کروی و گوسی تقریبا شبیه هم بوده و با توجه به نقشههای حاصله، توزیع بارش دریافتی یکسانی را نشان میدهند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١: نقشه تخمین و نیم تغیر نمای بارش سالنه در محدوده شمالغرب طی دوره ١٩٨٦–١٠٠٧ با استفاده از کریجینگ معمولی به روش مدل دایرهای و نمایی در روش کریجینگ عام به روش مدل کروی نیز از لحاظ نیم تغییرنما متقابل بارش و ارتفاع همبستگی مکانی خوبی دارند که در این مدل منطقه دارای خطاهای ارزیابی MBE,RMSE بهترتیب ٢٢٠/٢و ٢/١٩ میباشد )جدول ٢(.