چکیده:
باد در روی زمین عامل مهمی برای تبادل گرما، رطوبت و انتقال ذرات ذره بینی و غیر ذره بینی از نقطهای به نقطه دیگر است. بنابراین نقشی حائز اهمیت در کاهش آلایندههای وارد شده به فضاهای شهری دارد. عناصر کالبدی بافتهای شهری، از جمله جهتگیری خیابانها و پراکنش بناهای بلند مرتبه نیز نقشی مهم در الگودهی ثانویه به جریان باد دارند. با توجه به اینکه محله الهیه یکی از متراکمترین بافتهای شهری در شمال شهر تهران است برای اثبات هر چه بیشتر نقش این بافت در تشدید آلودگیهای جوی، ویژگیهای باد در این منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. در همین راستا از دادههای ساعتی جهت و سرعت وزش باد ایستگاه هواشناسی تهرانشمال(اقدسیه) طی دوره (1988-2009) بهره گرفته شد. تغییرات سرعت باد در بافت محله الهیه با توجه به ویژگیهای متفاوت بافت در اطراف ایستگاه سینوپتیک اقدسیه، در ارتفاع 10 متر و ارتفاع 2 متر محاسبه گردید. سرعت باد آستانه برای حذف اثر جزیره گرمایی محاسبه شد، پس از آن به بررسی جهات غالب باد و فراوانی آنها پرداخته شد. بر همین اساس بافت محله با استفاده از بخش Arc Scene نرمافزار ArcGIS شبیه سازی شد. همچنین تأثیراتی که قرار گیری بناهای بلندمرتبه بر الگوی جریان باد دارند با استفاده از قانون رینولد برای ساختمانهای نمونه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از کاهش چشمگیر سرعت باد در بافت منطقه الهیه نسبت به بافت ایستگاه هواشناسی (اقدسیه) ناشی از بلند مرتبه سازی در این منطقه می باشد. قراوانی سالانه و فصلی سرعت باد نشان داد که در بیشتر از 60 درصد مواقع، منطقه از لحاظ وزش باد آرام بوده و جهات باد غالب نیز عموماً شمالغربی-جنوبشرقی و جنوبی- شمالی بوده است. شبیه سازی بافت محله نیز نشان داد که حجیمترین بناها درست در همین مسیرها و بر مسیر بادهای غالب ساخته شدهاند که به علت ممانعت از جریان باد باعث تشدید آلودگی و ایجاد جزایر گرمایی در منطقه می گردد. مقدار باد آستانه در سه دوره آماری نشان داد که سرعت باد آستانه کمتر از آن است که بتواند منجر به تهویه مناسب در منطقه گردد. محاسبات معادله رینولد در چند نمونه ساختمانی در منطقه نیز نشان داد عدد رینولد بیش از 200000 بوده که نشانه دهنده ظاهر شدن گردبادهای تصادفی در منطقه دنباله استوانه است..
Wind on land is an important factor for the exchange of heat and transportation of microscopy and non-microscopic particles from one point to another. So it has important role in reducing pollutants entering the urban spaces. The physical elements of the urban tissue, such as orientation of the streets and distribution of high-rise buildings have important role in secondary patterning the wind flow. Because of Tehran Elahiyeh is one from the densest of urban tissues in north of Tehran city, so wind features was evaluated in this part because of showing this tissue role in weather pollutants increasing. For this purpose, hourly data of wind velocity and orientation of North Tehran meteorological station (Aghdasiyeh) in period 1988-2009 was used. Wind speed changes in the Elahiyeh area tissue were evaluated in heights of 2 and 10 meter because of different features of station around tissue. The wind speed of threshold was calculated to remove the heat island effect, then the predominant wind directions and theirs frequency was evaluated. Accordingly, the district tissue was simulated using the Arc Scene of ArcGIS software. Also, the effects of high-rise buildings on wind flow patterns were studied for samples buildings by the Reynolds Law. Results are indicator important decrease of wind velocity in Elahiyeh area tissue in compared to station tissue due to high-rise buildings in this tissue. Annual and seasonal frequency of wind velocity indicated that more of % 60 from winds frequency is calm and dominate wind directions are west north-east south and north-south. Simulation of area tissue showed that the highest tissues are exactly in direct of dominate wind. Theses tissues prevent from flow of wind that consequently increase pollution and Thermal Island at area. Amount of threshold wind in three of statistical periods indicated that threshold wind velocity is low so it prevents from weather suitable ventilation in area. Calculation of Reynolds number for samples buildings in area showed that Reynolds number is more of 200000 that is indicator random whirlwind in cannon trail area.
خلاصه ماشینی:
1 * بتول زینالی 2 فیروزه کرمی 3 شهریار خالدی 4 صیاد اصغری اثر تراکم بافت بر سرعت جریان باد در محله الهیه شهر تهران تاریخ دریافت : ١٣٩٤/٠٤/١٤ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/١١/١٥ چکیده باد در روی زمین عامل مهمی برای تبادل گرما، رطوبت و انتقال ذرات ذره بینی و غیرذره بینی از نقطه ای به نقطه دیگر است ؛ بنابراین نقشی حائز اهمیت در کاهش آلاینده های وارد شده به فضاهای شهری دارد.
با توجه به این که محله الهیه یکی از متراکم ترین بافت های شهری در شمال شهر تهران است برای اثبات هر چه بیش تر نقش این بافت در تشدید آلودگی های جوی، ویژگی های باد در این منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت .
شبیه سازی بافت محله نیز نشان داد که حجیم ترین بناها درست در همین مسیرها و بر مسیر بادهای غالب ساخته شده اند که به علت ممانعت از جریان باد باعث تشدید آلودگی و ایجاد جزایر گرمایی در منطقه می گردد.
عرض کم معابر در بافت های متراکم ، حجم ترافیک را به ویژه در مناطق پرتردد افزایش داده و با کاهش سرعت حمل ونقل میزان بالاتری از آلاینده ها به جو شهر وارد می شود؛ بنابراین بلند مرتبه سازی در مسیر جریان باد، به ویژه جریان هایی که نقشی مهم و مؤثر در تهویه بافت از آلودگیهای ایجاد شده در محیط شهری دارند، همراه با اثرات نامطلوب محیطی، از جمله تشدید آلودگی هوا خواهد بود؛ زیرا که ؛ آسایش و سلامتی در شهر به ترتیب وابسته به آسایش حرارتی و بادهای محیطی به ویژه در سطح پیاده رو و میزان پراکندگی آلودگی می باشد (مونن ، ٢٠١٢: ١٩٧).