چکیده:
پس از انقلاب اسلامی سیاستهای مختلفی برای تامین مسکن برای اقشار مختلف اجتماعی ارائه شده که گستردهترین آنها از سال 1386 تحت عنوان «مسکن مهر» است. کاربست سیاستهای مسکن مهر به لحاظ کمّی به افزایش مطلق واحد مسکونی در کشور منجر شده است لیکن عدم توجه به ابعاد فضایی- مکانی آن پیامدهای اقتصادی و اجتماعی به بار آورد. هدف این پژوهش تحلیل فضایی- مکانی سایتهای مسکن مهر و ارزیابی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن بود. روش تحقیق تلفیقی از پیمایش و مطالعات کتابخانهای بوده و از تکنیک پرسشنامه برای گردآوری دادههای میدانی استفاده شد. روایی پرسشنامه محتوایی و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ 82/ 0بدست آمد. جامعه آماری شامل سایتهای مسکن مهر شهر میاندوآب و 1548 خانوار ساکن در این سایتها بود که با استفاده فرمول کوکران 230 خانوار به عنوان حجم نمونه محاسبه و با نمونهگیری احتمالی به روش قرعهکشی انتخاب شدند. با استفاده از مدل تحلیل شبکه ( NA) و با معیارهای کالبدی، زیست محیطی به ارزیابی مکانیابی و تحلیل فضایی سایتهای مهر و با روشهای کمی به تجزیه و تحلیل پیامدهای اقتصادی و اجتماعی مکانیابی سایتها پرداخته شد. نتایج نشان داد؛ مسکن مهر شهر میاندوآب به لحاظ دسترسی به نیازهای روزمره ساکنان خود (نزدیکی به خدمات شهری از جمله اشتغال، کاربریهای آموزشی، بهداشتی – درمانی، ورزشی و فراغتی و... و همچنین به لحاظ وضعیت دسترسی به حملونقل و موقعیت مکانی (قرارگیری بر روی اراضی باارزش کشاورزی) در موقعیت نامطلوبی مکانیابی شدهاند. این امر پیامدهای اقتصادی و اجتماعی منفی زیادی را از جمله افزایش زمان و هزینه سفرهای روزانه، کاهش ارتباطات اجتماعی ساکنان و همچنین کاهش احساس تعلق مکانی به مسکن را در پی داشته است.
After the Islamic revolution various politics for housing have presented to different social groups that one of the most widely of them is under the title of Mehr Housing from 2007. Housing politics' pragmatics quantitatively caused to the absolute increase at housing units of the country. So, the lack of attention to the spatial-local dimensions raised the economic-social consequences. The goal of this study was the spatial-local analysis of Mehr housing politics and the evaluation of its economic-social consequences. The method of the research was a compilation of surveys and library studies and used the questionnaire for collecting data. The validity of questionnaire was content and its stability attained by Cronbach Alpha 0/82. The participants were Mehr Housing Sites of Miyandoab County and 1548 families in these sites which were selected 230 families as sample size calculation by using of Kokaran formula and with presumptive sampling by drawing method. With using of network analysis model (NA) and with physical criteria, the environment was done the evaluation of location and the spatial analysis of Mehr sites and analyzed the economic-social consequences of locating sites with quantitative method. The results showed that Mehr Housing of Miyandoab County are located in unfavorable positions because of access to everyday needs of its residents ( proximity to urban services, user training, health, sport, leisure,…) and also because of access to transportation and location( the location on valuable lands) that caused the negative economic-social consequences such as increasing the time and cost of daily travel and reduction in social communication of sites' residents and also reduction in sense of local belonging to housing.
خلاصه ماشینی:
مقدمه مسکن به عنوان سرپناه یکی از نیازهای اساسی انسان و عامل اصلی جامعه پذیری افراد و سرمایه عمده و تعیین کننده در سازمان اجتماعی فضا (١ :٢٠١٥ ,Mahmoudzadeh &Varesi ) و کوچک ترین شکل تجسم کالبدی رابطه متقابل انسان و محیط بوده و تبلور فضایی کارکرد سکونت انسانی در ایفای نقش های حیاتی آن است :٢٠٠٣ ,Rahnemaei( ٨؛ ١٣٠ :٢٠٠٦ ,HatamiNejhad et al) و داشتن مسکن خوب و مناسب از اولویت های مهم هر جامعه محسوب میگردد.
7- Liptay, 2009; Brownson et al, 2005; WHO, 2004; Saelens and Papadopoulos, 2008; Mathers et al, 2009; Colditz, 2009; Grosvenor, 2013; Bereitschaft, 2011 (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ٢: نتایج حاصل از اجرای تحلیل شبکه همچنین مجتمع های مسکن مهر میاندوآب بر روی حاصل خیزین و بهترین خاکهای کشاورزی از نظر زراعی مکان گزیده اند که بیانگر ناسازگاری کامل کاربری اراضی زارعی و محیط ساخته شده است .
جدول ٢- ویژگیهای فردی و اجتماعی پاسخگویان {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} برای ارزیابی پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ناشی از مکان یابی سایت مسکن مهر میاندوآب شاخص های «وسیله نقلیه ، زمان و هزینه سفرهای روزانه ، نحوه ارتباط با اقوام و خویشان و دوستان و احساس تعلق مکانی به مسکن » بررسی شد و نتایج پاسخ به هر یک در (جدول ٣) آمده است .
فاصله این سایت ها از بافت شهری و کاربریهای مورد نیاز ساکنان ، پیامدهای اقتصادی و اجتماعی داشته است از جمله ؛ در سایت مسکن مهر هزینه زمانی سفرهای روزانه نسبت به محل سکونت قبلی به طور میانگین ١٧/٦١ دقیقه افزایش یافته است .