چکیده:
تشخیص بهموقع و دقیق تغییر ویژگیهای سطح زمین بهمنظور درک روابط و تعاملات بین انسان و پدیدههای طبیعی و ارتقا تصمیمگیری بهتر بسیار مهم است. دادههای سنجش از دور منابع مهمی هستند که در دهههای اخیر برای تشخیص تغییر کاربری اراضی مورداستفاده قرارگرفته است. در این پژوهش جهت تهیه نقشه کاربری اراضی حوزه آبخیز همدان- بهار از دادههای رقومی سنجندههای (1992) TM ، (2000)ETM و (2013) OLI مربوط به لندستهای 5، 7 و 8 استفاده شد. به کمک نمونههای برداشتشده واقعیت زمینی، برای طبقهبندی تصاویر، روش طبقهبندی نظارتشده حداکثر احتمال مورداستفاده قرار گرفت. با توجه به طبقهبندی میزان مقبولیت ضریب کاپا توسط لاندیس و کوچ، مقبولیت ضریب کاپا برای سالهای 1985(11/ 93%)،2000 (01/ 90%) و 2013 (06/ 85%) عالی ارزیابی شد. همچنین با مقایسه نقشههای NDVI با نقشههای طبقهبندی شده حداکثر احتمال مشخص شد که طبقه کاربری کشاورزی آبی با نقشههای NDVI تولید شده مطابقت دارد٬ و گویای دقت روش حداکثر احتمال در طبقهبندی تصاویر میباشد. نتایج نشان داد بطور کلی بین سالهای 1992 تا 2013 اراضی مسکونی و کشاورزی آبی به میزان 93/ 139% و 29/ 12 % افزایش و اراضی کشاورزی دیم و مراتع به میزان 33/ 0 % و12/ 17 % کاهشیافته است. همچنین نتایج حاصل از نقشههای تبدیل کاربری غیر مسکونی به مسکونی نشان داد در طی سالهای 1992 تا 2000 ٬ 2000 تا 2013 و 1992 تا 2013 از بین کاربری کشاورزی و مرتع، کاربری کشاورزی به ترتیب با مساحت برابر 6/ 44 کیلومترمربع٬ 35/ 73 و84/ 94 بیشترین مساحت تبدیل یافته از کاربری غیرمسکونی به مسکونی را به خود اختصاص داده است. همچنین، جهت بررسی روند تغییر کاربریها با توجه به وضعیت گذشته با استفاده از مدل اتومای سلولی، نقشه کاربری اراضی برای سال 2030 پیشبینی شد، سپس نمودار تغییرات کاربری اراضی دوره 1990 تا 2030 ترسیم شد. نتایج بیانگر روند رو رو به رشد سطوح انسانساخت و اراضی کشاورزی آبی منطقه برای دوره آتی است. در این بازه زمینهای تحت کشت دیم و پوشش مرتعی روند رو به کاهش خواهند داشت.
Timely and accurate change detection of Earth’s surface features is extremely important for understanding relationships and interactions between human and natural phenomena in order to promote better decision making. Remote sensing data are primary sources extensively used for change detection in recent decades. In order to provide the land use map of Hamadan- Bahar Watershed, digital data obtained from TM (1985), ETM(2000) and OLI (2013) sensor of digital data of the Landsat 5 , 7 and 8 were used. To classify images, were used Maximum likelihood method, using samples of ground truth. According to the acceptance Kappa coefficient classification by Landis and Koch kappa coefficient, acceptance Kappa coefficient in 1985 (93.11 %), 2000 (90.01%) and 2013 (85.06 %) was excellent. Comparing NDVI maps with those of maximum likelihood classification, It also was found that the produced NDVI maps match with Irrigation farming category, indicating the accuracy of maximum likelihood method in classifying images. Result showed that between the years 1992 to 2013 settlements and Irrigation farming have increased 139.93% and 12.29% respectively, while Dry farming and Rangeland have decrease 0.33% and 17.12% respectively.In addation, the results of the conversion of non-residential to residential Maps showed that between the years 1992 to 2013, 2000 to 2013 and 1992 to 2013 among agricultural and pastures, agricultural lands with an area 44. 67, 73. 35 and 94. 84 square kilometers the, respectively, will be allocated the greatest area converted from non-residential to residentia. Also, in order to assess land use changes due to its status in the past, land use map for 2030 was predicted using cellular automata model, Then land use changes trend was plotted during 1990 to 2030. The results indicate a growing trend in settlements and Irrigation farming in the future period. In the period Dry farming and Rangeland will decrease.
خلاصه ماشینی:
(٢٠١٤) Abd and Alnajjar به مطالعه و بررسی تغییرات کاربری اراضی و توسعه شهری در جنوب منطقه جوهور٨ در یک بازه ی زمانی ١٦ ساله از سال (١٩٩٥ تا ٢٠١١) پرداختند و برای این کار از 6- La Salle 7- Jamia Nagar 8- Johor تصاویر سنجنده های TM و +ETM ماهواره لندست ٧ استفاده کردند.
هدف اصلی مطالعه حاضر ارزیابی روش طبقه بندی حداکثر احتمال به کمک شاخص NDVI و مطالعات پیشین در بحث تغییرات کاربری اراضی حوزه آبخیز بهار-همدان و تهیه نقشه های تبدیل کاربری غیرمسکونی به مسکونی در یک بازه زمانی ٢١ ساله با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست میباشد.
(Engineers, 2004: 12 (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل ١ : موقعیت حوزه آبخیز همدان – بهار در ایران Figure 1: Location of the studied area - جمع آوری اطلاعات و ابزارهای مورد نیاز برای مطالعه به منظور جمع آوری اطلاعات و انجام پژوهش حاضر از اطلاعات و وسایل زیر استفاده به عمل آمده است : داده های GPS، مرز رقومی حوزه آبخیز همدان - بهار، نرم افزار GIS، نرم افزار ENVI و تصاویر سنجنده های TM و +ETM و OLI ماهواره Landsat مربوط به سال های (١٩٩٢، ٢٠٠٠ و ٢٠١٣) که از سایت USGS تهیه گردید.
طبق نظریات آندرسون ، کم ترین میزان صحت قابل قبول در طبقه بندی پوشش گیاهی و کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ٨٥% میباشد (٧٤ :٢٠١١ ,Khedmatgozar Dovlati)؛ که با توجه به این نظریه صحت روش حداکثر احتمال برای تمامی سال ها قابل قبول است .