چکیده:
یکی از ویژگیهای مهم فرآیند شهرنشینی در ایران گسترش سریع فیزیکی شهرهای آن است. این رشد تابع شرایط محیطی و جغرافیایی میباشد. توپوگرافی و عوارض ژئومورفولوژی در مکان گزینی، گسترش، توسعهی فیزیکی و مورفولوژی شهرها تاثیر بسزایی دارند. هدف از این پژوهش، شناسایی تنگناهای طبیعی(ژئومورفولوژی) و پیشنهاد مکانهای مناسب جهت تعیین سمت توسعهی فیزیکی شهرخرمآباد در استان لرستان با تاکید بر شاخصهای نئوتکتونیکی است. برای این کار از شواهد ژئومورفولوژیکی مانند ارتفاع و شیب سطح شهر، همچنین از شاخصهای نئوتکتونیکی مانند SL، S،Smf و Fd استفاده شده است. برای استخراج و تجزیه و تحلیل اطلاعات از نقشههای توپوگرافی، زمین شناسی و مدل رقومی ارتفاعی(DEM) و از نرم افزارهای Arc Gis 10.5 و18 Global Mapper برای محاسبات، برش، تهیه و تولید نقشههای جدید استفاده شده است. بر اساس نتایج تحقیق مقدار S در محدودهی شهر خرمآباد 22/ 1 است و مقدار SL برای کل رودخانه خرمآباد در محدوده شهر 6/ 151 به دست آمده است. میانگین شاخص Smf برای کوهستانهای شمالی و جنوبی شهر خرم آباد 988/ 0 و میانگین شاخص FD برای کوهستان شمالی و جنوبی شهر 302/ 0 میباشد. از شاخص IAT برای ارزیابی این شاخصها استفاده شده است و بر اساس نتایج این شاخص محدودهی شهر خرمآباد در کلاس 1 با فعالیتهای شدید نئوتکتونیکی قرار میگیرد.
Abstract
One of the important features of urbanization in Iran is the rapid expansion of the cities. This expansion depends on geographic and environmental conditions. Topography and geomorphology Landforms in locating, developing, physical development and morphology of cities have a significant impact. The aim of this study is to identify natural restrictions (geomorphology) and propos eappropriate place to determine the physical development of Khorramabad Lorestan Province Neotectonic index stressed. To do this geomorphological evidences such as height and tilt of the city, also Neotectonic indexes such as SL, S, SMF and Fd are used. To extract and analyze data from topographic maps, geological, digital elevation model (DEM) and the Arc GIS 10.5, Global Mapper 18 software for calculation, cutting and, production of new maps have been used. Based on the results of S in the range of 1/22 and the SL for a total of Khorramabad River within the city limits 151/6 are obtained. The average index Smf for the northern and southern mountain Khorramabad city 0.988 and The average index FD for the northern and southern mountain city is 0.302. IAT indexis used to assess these index and based on the results of this index in the range of extreme activities Nontectonic Khormamabad in class 1.
خلاصه ماشینی:
(١٤٧ :٢٠١٢) Moghimi &Abedini نقش تنگناهای ژئومورفولوژیکی در توسعه کالبدی کلان شهر تبریز را به منظور کاربری بهینه مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که گسترش آبرفت های قدیمی آبرفتی با ترکیبی از پاره سنگ های متوسط و درشت زیاد، با درصد کم تر رس در شمال غرب فرودگاه بستر مطمئنی برای توسعه آتی شهر به صورت قطاعی است .
(١٩ :٢٠١٣) Ahmadi et al محدودیت ها و قابلیت های ناشی از واحدهای ژئومورفیک در توسعه و برنامه ریزی شهر خرم آباد را با استفاده از مدل تاپسیس مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که خطرات احتمالی، بیش ترین تأثیرگذاری را در اولویت بندی مناطق جهت سکونت و توسعه شهر داشته است .
هدف از این تحقیق تعیین تنگناهای ژئومورفولوژیکی در مکان گزینی و توسعه کالبدی شهر خرم آباد با تأکید بر شاخص های نئوتکتونیکی مانند شاخص پیچ وخم رودخانه اصلی ٦ (S)، شاخص گرادیان طول رودخانه ٧ (SL)، شاخص شاخص سینوسیته جبهه کوهستان ٨ (Smf) و شاخص درصد قسمت های بریده شده جبهه کوهستان (Fd) و شواهد ژئومورفولوژیکی مانند ارتفاع و شیب است .
جدول ٢- درصد مساحت طبقات ارتفاعی محدوده شهر استخراج از نقشه DEM شهر خرم آباد Table 2- The percentage of the areas of high elevation in Khorramabad city extracted from the DEM map {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} با توجه به این نتایج و از آنجایی که منطقه مورد مطالعه در دره ای کوهستانی توسعه یافته و در حال گسترش است و به گونه ای از ساختار طبیعی سلسه جبال زاگرس تبعیت نموده است .