چکیده:
توجه بیشازحد به پتانسیلهای گردشگری مذهبی مشهد، توزیع نامتوازن خدمات گردشگری را به همراه داشته است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات بستر اقتصاد سیاسی گردشگری مذهبی مشهد بر توزیع نامتوازن خدمات گردشگری است. بهمنظور نیل به این هدف ابتدا مبتنی بر دادههای پایگاه اطلاعات شهری مشهد توزیع نامتوازن خدمات گردشگری شهر مشهد تبیین میشود. سپس از طریق مصاحبه با افراد آگاه به شرایط اقتصاد سیاسی شهر مشهد، اثرات اقتصاد سیاسی گردشگری مذهبی بر توزیع نامتوازن خدمات گردشگری تبیین میگردد. یافتههای پژوهش بیانگر نقش کنشگران گردشگری مذهبی و شرایط اقتصاد سیاسی حاکم بر گردشگری مذهبی بر تشدید تمرکز خدمات گردشگری پیرامون حرم مطهر رضوی است. از مهمترین راهکارهای پژوهشی میتوان به تشکیل مدیریت یکپارچه گردشگری، تهیه طرح جامع گردشگری شهری مشهد و ارتقای سطح مشارکت سرمایهگذاران بخش خصوصی و جامعه مدنی در بستر اقتصاد سیاسی شهر مشهد اشاره نمود.
Excessive attention to the potentials of religious tourism in Mashhad has led to the unbalanced distribution of tourism services. The goal of the present research is to investigate the effects of the political economy of Mashhad religious tourism on the unbalanced distribution of tourism services. In order to achieve this goal, the unbalanced distribution of tourism services in Mashhad is firstly explained based on the Mashhad urban database. Then, by interviewing people familiar with the political economy of Mashhad, the effects of religious tourism's political economy on the uneven distribution of tourism services are explained. The findings of the study indicate the role of religious tourism actors and the political economy conditions prevailing in religious tourism in intensifying the focus of tourism services around the holy shrine of Razavi. Of the most important research strategies, the establishment of integrated tourism management, the preparation of a comprehensive urban tourism plan in Mashhad and the promotion of the level of participation of private sector investors and civil society in the context of Mashhad's political economy can be noted.
خلاصه ماشینی:
در زمينه تحليل قدرت و نقش کنشگران کليدي توسعه شهري در بستر اقتصاد سياسي ايران پژوهش هاي متنوعي صورت پذيرفته است (امين زاده و آسوده ، ١٣٩٤؛ حسيني دهاقاني و بصيرت ، ١٣٩٥؛ سرخيلي و همکاران ، ١٣٩٣؛ صالحي فرد، ١٣٨٦؛ کاظميان ، ١٣٨٣؛ کاظميان و جليلي ، ١٣٩٤؛ کاظميان و ميرعابديني، ١٣٩٠؛ مهدوي وفا و همکاران ، ١٣٨٨؛ مؤمني و همکاران ، ١٣٨٧).
در تمامي اين پژوهش ها بر توجه بهينه به مؤلفه هاي اقتصاد سياسي بستر مورد 1 Mazanec & Wöber 2 Yang 3 Rifai 4 Hutchison 5 Hayllar, Griffin, & Edwards مطالعه و شناسايي اهرم هاي قدرت کنشگران کليدي توسعه شهري از قبيل دولت ، بخش عمومي، بخش خصوصي و جامعه مدني در راستاي تعديل مسائل توسعه شهري تأکيد شده است .
علاوه بر اين در زمينه مطالعات گردشگري شهري، پژوهش هاي متنوعي بر روي مطالعه کنشگران کليدي اقتصادي و سياسي، گروه هاي ذينفع و ساختارهاي سياسي تأثيرگذار بر تحولات گردشگري شهري به ويژه گردشگري شهري مشهد صورت پذيرفته است (سقايي و همکاران ، ١٣٩١; عزيزپور و فتحي زاده ، ٢٠١٧; قدمي ، ١٣٩٠; لطفي و همکاران ، ١٣٨٧; نوغاني و قهرمان ، ١٣٩٣).
٢. از مهم ترين مصاديق اين موضوع مي توان به عدم توسعه بهينه خدمات گردشگري شهري پيرامون جاذبه هاي تاريخي و تفريحي شهر مشهد اشاره نمود که خود باعث انتخاب مراکز خريد به عنوان جاذبه اول گردشگران بعد از حرم مطهر رضوي شده است (سلطاني و شاهنوشي, ١٣٩١).