چکیده:
افزون بر نام آوران ادب فارسی، سرایندگانی هستند که در اقصا نقاط این جهان
پهناور با همت و هنر خویش بر گستره و اوج شعر فارسی افزودهاند، شبه قاره هند
با ویژگیهای اجتماعی و سیاسی و اقلیمی خویش نقش بسزایی در فراهم آوردن
بستر مناسب برای نشو و نمای شاعران فارسی زبان بوده است. اغلب سرایندگان
شعر فارسی، گمنام و ناشناخته ماندهاند. یکی از پارسی تباران شبه قاره حکیم میرزا
علی ابن مرحوم مهدیعلی مشهور به روضه خوان تبریزی، زنده در سال 1327 ق
است. این پژوهش برآن است تا ضمن معرفی اجمالی این سلاله پاک مام میهن در
دیار غربت، به بخشی از شعر و هنر آیینی یعنی احیای یکی از جوابیههای هفت
بپردازد. در نتیجه این پژوهش، برای نخستین بار» سرمایه ریاض «بند کاشی با عنوان
نام این شاعر بزرگ در پژوهشهای میراث مکتوب این سرزمین به ثبت رسیده
و یکی از جوابیههای ارزشمند از هفت بند میرزا حسن کاشی معرفی میگردد.
خلاصه ماشینی:
وقتی اولین تحقیق ها در این زمینه به چاپ می رسید، شاید گمان بر این بود که با همان یافته ها، کار این عرصه به نهایت رسیده است (هندی، ١٣٨٨) و یا بعدها وقتی در تحقیقاتم در میراث کهن چاپ های شبه قاره، نمونه های افزون بر یافته های مرحوم سعید هندی یافتم، می اندیشیدم که با یکی دو مقاله، نواقص پژوهش این عرصه بر طرف شده و کار ناتمام را کامل کرده ام (سبعه سیاره در جواب هفت بند کاشی، ١٣٩٢ش)، اما اکنون هرچه در این عرصه پیش می روم، نویافته های زیبا و جذابی از هفت بند سرایی در ادب پارسی به دست می آورم؛ به بهانه این پژوهش، باز هم یافته ای جدید از زلال برکه ای ماه نشان که سرچشمه ناب آن سروده ماندگار مولانا حسن کاشی است و اینک سرمایه ریاض و سراینده آن میرزا علی روضه خوان تبریزی: ١- اهمیت پژوهش شاعرانی گرانقدر در اقصا نقاط جهان بویژه شبه قاره قدم به عرصه گیتی نهاده، با خلاقیت و غنای طبع شاعرانه خویش، بر چشم اندازهای سبز و شاد و فرازمند ادب فارسی افزودند و همواره با بهره گیری از معارف ناب اسلامی و تأثیر پذیری فرهنگ بلندآوازه ایرانی کام جان مخاطبان را سیراب نمودند.
(نقوی امروهی، ١٣٨٤ش) نخستین و تنها معرفی این اثر در کتاب میراث مشترک ایران و هند و در جلد سوم آن، ذیل شماره ٢/١٤٢٠ ضمن معرفی رساله دوم در مجلد فوق، بدین ترتیب معرفی شده است: «هفت بندی که شاعر در مدح حضرت پیامبر (ص) و امیر المؤمنین(ع) سرده است» (صدرایی خویی، و غيره، ١٣٩٢ش، ص ٣٩٧ ج٣) این پژوهش، نخستین قدم در بازشناسی و معرفی این هفت بند با عنوان سرمایه ریاض در عرصه علمی- پژوهشی می باشد.