چکیده:
یکی از مفاهیم اساسی که لازم است در توصیف ساختار اجتماعی هر جامعه ای بررسی و تحلیل شود، نظام قشربندی اجتماعی آن جامعه است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های مروری-اسنادی و کتابخانه ای می باشد که یافته های آن با مراجعه به منابع مختلف جمع آوری و طبق اهداف تحقیق دسته بندی شده است. جامعه شناسان برای توصیف نابرابری هایی که در جوامع بشری میان افراد و گروه ها وجود دارد، از قشربندی اجتماعی سخن می گویند. ما غالبا وقتی به قشربندی فکر می کنیم؛ چیزهایی مثل دارایی ها یا مالکیت را در نظر داریم امّا قشربندی می تواند بر پایه ویژگی های دیگری مثل جنسیت، سن، اعتقاد دینی یا درجه نظامی نیز شکل بگیرد، از همین رو در این تحقیق سعی شده تا قشربندی و نابرابری اجتماعی از دیدگاه ماکس وبر شرح داده شود. کوشش عمده وبر این بود که تبیین جدیدی از نظام سرمایه داری معاصر در مقابل تحلیل اقتصادی مارکس که حاکی از تسلط ساخت زیربنا برساخت روبنا، سیاسی و فرهنگی است پیشنهاد کند. رویکرد وبر به قشربندی اجتماعی بر مبنای تحلیلی که مارکس پرورانید بنا میشود، ولی او این تحلیل را شرح و بسط داد. یکی از جنبه های مهم تحلیل وبر این است که قشربندی را به عوامل اقتصادی تقلیل نمی دهد بلکه آن را چند بعدی می بیند.
خلاصه ماشینی:
ما غالباً وقتی به قشربندی فکر میکنیم؛ چیزهایی مثل داراییها یا مالکیت را در نظر داریم امّا قشربندی میتواند بر پایۀ ویژگیهای دیگری مثل جنسیت، سن، اعتقاد دینی یا درجۀ نظامی نیز شکل بگیرد، از همین رو در این تحقیق سعی شده تا قشربندی و نابرابری اجتماعی از دیدگاه ماکس وبر شرح داده شود.
وبر طبقه های اجتماعی را به مثابۀ طبقه هایی اقتصادی قلمداد می کند که اعضاء آنها حس آگاهی گروهی و ذهنی نسبت به پایگاه طبقاتی مشترکشان دارند و البته همۀ اعضا به طور یکسان از این حس آگاهی برخوردار نیستند؛ ولی آگاهی دهنی عنصر اساسی گروه منزلتی است.
وبر تهی دستان را نیز به دو دسته تقسیم کرد: آنها که مهارت دارند و آنرا برای فروش به بازار عرضه میکنند و آنها که به جز نیروی کار، هیچ در اختیار ندارند(همان) در اینجا تفاوت ها بیشتر بر پایۀ مهارت و کاردانی افراد است که خدمات خودرا در بازار کار به فروش می رسانند(کمالی،1392: 113) وجه تمایز اصلی در اینجا، بین طبقۀ کارگر است؛ یعنی آن عده ای که فقط نیروی کار در اختیار دارند و عده ای دیگر که مهارت های با ارزشی در مقام متخصص ها و تکنسین ها و کارمندان اداری یا یقه سپیدها و کارمندان دولت برای فروش در بازار دارند(همان) یکی از هدفهای اصلی جامعه شناسی ماکس وبر، فهم علمی از منشأ و ماهیت جامعه سرمایه داری و بررسی بوروکراسی به عنوان یکی از عناصر اصلی جوامع نوین بوده است.