چکیده:
هدف: نوشتار حاضر بهعنوان نخستین پژوهشی است که در ارتباط با طراحی مدل الگوی آمایش امنیت عمومی جمهوری اسلامی ایران به اجرا درآمده است. این پژوهش با هدف شناسایی ابعاد، مولفهها و شاخصهایی طراحی گردید که بتوان توسط آنها ملاحظات امنیت عمومی را در کشور مورد مداغه قرار داده و بهعنوان راهنمایی برای ارتقای وضع موجود آمایش امنیت عمومی مورد استفاده واقع شود. همچنین الگوی طراحیشده که محصول مطالعه نظریههای داخلی و خارجی و همچنین دادههای بهدستآمده انحصاری خود است، با مدنظر قرار دادن آمایش امنیت عمومی در کشور، راهنمایی برای پژوهشگران کمی است که درصدد سنجش آمایش امنیت عمومی ایران هستند.
روش تحقیق: روش استفادهشده در این تحقیق تلفیقی [1] است. به این معنا که برای طراحی مدل مفهومی، ضمن بهره جستن از نظریههای داخلی و خارجی، از روش بحث گروهی متمرکز که روشی کیفی است، استفاده شده است. در گام بعد، برای آزمون مدل طراحیشده، از روش دلفی (با حجم نمونه 35 نفر از صاحبنظران حوزه آمایش و امنیت عمومی) و تحلیل دادههای گردآوریشده به کمک نرمافزار SPSS استفاده به عمل آمد.
یافتهها: یافتههای تحقیق نشان داد که از میان سه بعد نهایی در الگوی بهدستآمده برای آمایش امنیت عمومی، بعد فعالیت دارای مطلوبترین مولفهها و شاخصها است. پس از آن، ابعاد انسان و جغرافیا به ترتیب دارای بالاترین میانگین بهدستآمده و مطلوبترین مولفه و شاخص بودند.
نتایج: یافتههای تبیینشده در این پژوهش، بیانگر این واقعیت است که از دیدگاه صاحبنظران، در طراحی الگوی آمایش امنیت عمومی، عواملی همچون مدیریت، اقتصاد، علم و فرهنگ، جمعیت و اجتماعی شامل سرمایه اجتماعی و هویت جمعی، همگی بر سایر عوامل ازجمله عوامل سیاسی و جغرافیایی مقدم هستند. هرچند که اهمیت آنها نیز در طراحی الگوی پیشگفته به اثبات رسید.
خلاصه ماشینی:
Mixed Method مقدمه ايران ازجمله کشورهايي است که سازمان دهي سياسي فضا در آن ، ريشه تـاريخي دارد تـا آنجا که بررسي هاي تاريخي نشان مي دهـد اولـين تجربـه تقسـيم فضـاي سـرزميني بـه عهـد هخامنشيان برمي گردد که از همان زمان نيز بحث امنيت در تقسيم فضاي سرزمين مورد توجـه زمامداران بوده اسـت و کـارکرد اصـلي تقسـيمات کشـوري و سـازمان دهـي سياسـي فضـا، تمرکززدايي در اداره سرزميني و سهولت در تحقق منافع ملـي اسـت .
به همين منظور ضروري است تا الگويي طراحي شود تا بتواند بـا در نظر گرفتن مهم ترين ابعاد و مؤلفه هاي تأثيرگذار بر الگوي آمايش امنيت عمـومي، سـهم هر يک را در امنيت عمومي مشخص کرده و بتوان بر اساس نتايج حاصله نسبت به برنامـه - ريزي علمي و اجرايي براي ارتقاي امنيت عمومي تـلاش کـرد.
امنيت عمومي داراي ماهيت چندوجهي بوده و از مؤلفه هاي اقتصادي، محـيط زيسـت و منابع ، اجتماعي-فرهنگي و سياسي تشکيل شده که چهار مؤلفه فـوق نـاظر بـر چهـار وجـه معيشتي، محيطي، جامعه اي و حکومتي اسـت کـه احـراز شـرايط حـداقلي در هـر يـک از موضوعات مذکور باعث تأمين امنيت عمومي مي شود و نابساماني يا عدم مـديريت در ايـن حوزه ها، باعث ايجاد مسائل حل نشدني مي شود.
آمايش سرزمين تنظيم رابطه بين انسان ، فضا و فعاليت هاي انسان در فضاي جغرافيايي و مجموعه اي از دانش ها، فنون ، اصول ، سياست ها، برنامه ها، اقـدامات و عمليـات هماهنـگ و منسجمي است که به منظور ساماندهي و نظم بخشـيدن بـه فضـاها و مکـان هـاي زيسـتي و جغرافيايي (طبيعي و غير طبيعي) به کار گرفته مي شود (محمودي،١٣٨٨) موضوع آمـايش ، بعـد از جنگ جهاني دوم و در کشور فرانسه مطرح گرديد.