چکیده:
دولت سازی به عنوان یکی از مفاهیم پایه ای در نظام سازی و حکمرانی، در چارچوب های نگرشی مختلف معانی و الگوهای متنوعی را به خود می گیرد. این دامنه را می توان از الگو ها و مدل های دولت سازی اقتدارگرایانه غربی تا الگوی دولت اسلامی فقه بنیاد (دولت فقاهت) ترسیم نمود. بر این اساس تجربه دولت سازی در رهیافت اسلامی- ایرانی امکان ذاتی داشته و در دوره های زمانی مختلف، متناسب با شرایط حاکم و میزان بسط ید معصوم و یا فقیه عادل در حکومت، الگوهای مختلفی را گرفته است. آنچه در این پژوهش مورد نظر بوده است بررسی نمونه ها و مصادیق مختلف دولت سازی با رویکرد اسلامی به منظور ارائه الگوی اسلامی- ایرانی دولت سازی متناسب با شرایط و مقتضیات زمان حاضر است. در این راستا الگوی طراحی و استقرار دولت با رویکرد اسلامی – ایرانی بر مبنای نهادسازی ترکیبی متناسب با ارزش ها و احکام اسلامی و همچنین نیازمندی های روز جوامع انسانی پیشنهاد می گردد. این الگو ضمن توجه مبنایی به اصول بنیادی فقه و احکام اولیه در راستای پاسخ به نیازمندی های روز مبتنی بر نظر فقیه عادل و جامع الشرایط (ولی فقیه) به ارائه سازوکار های نهادی و فرآیندی می پردازد.
State-making as one of the basic concepts in systematization and governance takes on a variety of meanings in different attitudinal frameworks. This range can be traced from the patterns and models of Western authoritarian state-making to the Islamic State of Islamic Jurisprudence Foundation (the State of Jurisprudence). Accordingly, the experience of state-making in the Islamic-Iranian approach is inherently possible and has taken on different patterns over different periods of time, depending on the prevailing conditions and the extent of the infallible iodine or just jurisprudence in government. The purpose of this study is to examine different examples and instances of state-making with an Islamic approach in order to present an Islamic-Iranian model of state-building appropriate to the conditions and requirements of the present time. In this regard, the model of government design and deployment with the Islamic-Iranian approach is proposed based on a hybrid institutionalization commensurate with Islamic values and rulings as well as the needs of the day. This model, while drawing on the basic principles of jurisprudence and basic rulings, responds to the needs of the day based on the view of a just and comprehensive jurisprudence (but the jurisprudence) providing institutional and process mechanisms.
خلاصه ماشینی:
در این راستا و با شیوه توصیفی- تحلیلی، سیر تاریخی و تکاملی دولت اسلامی، الگوی دولتسازی میرزا محمدحسین نائینی، محقق کرکی، شهید صدر، شیخ فضل الله نوری، سید حسین نصر، بررسی شد.
مقایسه تطبیقی الگوهای نظری دولتسازی کارکرد سوم, کارکرد دوم, کارکرد اول, بازه زمانی, رهیافت کلان, اندیشمند مسلمان, پیادهسازی اصول محکم فقه در عمل فرد و جامعه, محوریت علماء دین در فرآیند دولتسازی در صورت وجود تخصص, دولت و دولتسازی از منظر امام از ضرورتهای حفظ نظام اسلامی, معاصر, دولتسازی اسلامی با محوریت فقیه عادل, امام خمینی, 1 دولت حکمت بنیاد و دولتمردان خردمند, دولت اسلامی عدالت محور و محقق عدالت, دولت اسلامی مردمپایه و بر محور رفع نیازها و مسائل مردم, معاصر, دولتسازی اسلامی با محوریت فقیه عادل, امام خامنهای, 2 نشر قدرت از بالا به پایین, تقویت بنیه فقاهتی دولت صفوی, طرح مسأله ولایت فقیه و اعتبار رأی مجتهد زنده, دوره صفوی, بسط ید فقیه در حاکمیت, محقق کرکی, 3 نظارت شرعی و فقهی بر مصوبات مجلس, طراحی دولت با محور فقهاء و اصل توزیع و تفکیک قوا, جواز وضع احکام و قوانین عرفی و مبتلابه از سوی کارشناسان و نمایندگان تخصصی که از سوی مردم تعیین میشوند, معاصر, الگوی دولتسازی مشروط در زمان غیبت معصوم, میرزا محمدحسین نائینی, 4 دولت اسلامی همارز نظام اسلامی بر پایه جامعه همعقیده, «السیاسه العلیا» یا سیاست برین، «السیاسه الاقتصادیه» یا سیاست اقتصادی و «السلطات القضائیه», نظامسازی کلان در مقام حاکمیت سیاسی اسلامی بر محور عدالت, معاصر, دولت اسلامی یا دولت دینی, شهید صدر, 5 --------, مشروعیت حکومت منحصر به ولایت داشتن فقیه (فقیهان) عادل, ضرورت تشکیل حکومت مشروعه به جای حکومت مشروطه, معاصر, دولت مشروعه و مشروط به ولایت فقیه, شیخ فضل الله نوری, 6 -------, تعارضهای موجود میان تجدد و ارزشهای دینی, حضور علماء دین در دولتسازی عامل تضعیفکننده, معاصر, حکومت و قدرت الهی مبتنی بر ولایت معصوم و در غیبت معصوم الگوی سلطنت دینی, سید حسین نصر, 7 6.