چکیده:
بی تردید، یکی از آثار و پیامدهای فعالیتهای پولی موسسات اعتباری، پیدایش مطالبات معوق است، پدیدهای که از دغدغههای مهم بانکها و سایر موسسات اعتباری است و تاثیرات منفی در چرخه منابع و مصارف شعب میگذارد، به طوری که، از دو منظر داخل و خارج سازمان حائز اهمیت میباشد. از منظر داخلی، هزینههای عملیاتی، راندمان کاری، سودآوری، میزان خدمت به مشتریان، درجه بندی شعب، حقوق و مزایای کارکنان و سایر شاخصهای کیفی شعب را به شدت تحت تاثیر خود قرار میدهد. از منظر بیرونی، کندی چرخش نقدینگی در اقتصاد کشور، عدم اختصاص بموقع و بهینه منابع به شبکه تولید و صنعت، عدم رونق اشتغال و در نهایت رکود اقتصادی را بدنبال خواهد داشت. از این رو در این پژوهش تلاش شده است علل اصلی ایجاد و افزایش مطالبات معوق را بررسی نموده و در جهت کاهش آن و افزایش بهره وری بانکها و موسسات اعتباری و خصوصا بانک نمونه راه کارهای منطقی ارائه شود.
بدین منظور پرسشنامهای با توجه به موضوع اصلی پژوهش تهیه و در اختیار 64 نفر از مدیران متخصص داخل بانک قرارگرفت تا در مورد فرضیههای هشتگانه تحقیق و مشکلات مربوط به مطالبات معوق اظهار نظر نمایند.
- هشت فرضیه در نظر گرفته شده پژوهش عبارت بودند از:
1- عدم وجود ساز و کارهای اعتبارسنجی مناسب در بانک سبب افزایش مطالبات معوق میشود.
2- فقدان آموزشهای لازم جهت تشکیل پرونده تسهیلات مطابق دستورالعملهای بانک سبب افزایش مطالبات معوق میشود.
3-فقدان سیستم هوشمند پیگیری مطالبات باعث افزایش مطالبات معوق میشود.
4- نبود سیستم جامع حسابداری جهت کنترل مفاد دستورالعملها باعث افزایش مطالبات معوق میشود.
5- عدم وجود ساختار سازمانی متصدیان وصول مطالبات در شعب و سرپرستیها ی بانک باعث افزایش مطالبات معوق میشود.
6- تغییرات عمده در قانون چک بر روی مانده و میزان مطالبات معوق اثر گذاشته است.
7-عدم وجود شورای حل اختلاف باعث افزایش مطالبات معوق میشود.
8- عدم رعایت حقوق مشتریان توسط کارکنان شعب و روان سازی اموراعطای تسهیلات موجب افزایش مطالبات معوق میشود.
با توجه به این که در این تحقیق، دادههای حاصل از بررسی پرسشنامهها نا پارامتریک بود از روشهای آزمون t و z برای رد و یا تائید فرضیهها استفاده شد و از روش رتبه بندی فرید من نیز برای سنجش اهمیت هر یک از علل، بهره برداری شد.
- بررسیهای انجام شده بیانگر این مطلب است که تمام فرضیهها ی پژوهش به غیر از فرضیه هفت مورد تائید واقع شد و نتایج پژوهش نشان داد که فقدان آموزشهای لازم به کارکنان یکی از مهمترین عوامل موثر در افزایش معوقات بانک است و بعد از آن، عدم وجود ساختار سازمانی متصدیان وصول مطالبات و هم چنین عدم وجود سیستم جامع هوشمند پیگیری جزو مهمترین عوامل موثر در افزایش معوقات هستند. و تغییرات قانون چک، نبود سازوکارهای اعتبار سنجی مناسب، عدم رعایت حقوق مشتریان و نبود سیستم جامع حسابداری و فرایند کنترل به ترتیب از عوامل ایجاد و افزایش میزان مطالبات معوق میباشد.
لذا با توجه به نتایج کلی حاصله از این پژوهش به نظر میرسد اگرچه شرایط اقتصادی کشور و وضعیت درآمدی مردم حائز اهمیت میباشد و لیکن بسیاری از مسائلی که باعث بروز معوقات در بانک نمونه میشود درون سازمانی بوده و لزوم برنامه ریزی بلند مدت جهت آموزش، ایجاد سازوکارهای منطقی وصول مطالبات در سطح شعب و استانها و بهرهگیری از شیوههای نوین اعتبارسنجی بیش از پیش مورد نیاز است.
Undoubtedly, one of the effects and consequences of financial and credit activities is the emergence of outstanding claims. This nowadays is one of the major concerns of banks and other credit institutions, Negative impacts on resources and expenditure cycle has the branches, so that the two perspectives, inside and outside the organization is important. In terms of operating costs, operating efficiency, profitability, levels of customer service, branch, rank, salaries and employee benefits and other quality indicators are strongly influenced by the branches. Terms of external liquidity in the economy is slowly turning the lack of time to devote to optimizing network resources and industrial production, employment, and prosperity of the recession will have. The study will attempt to establish the main causes of the appearance and increase in outstanding claims firstly and then provide recommendations to increase productivity of banks especially sample bank. For this purpose, a questionnaires was prepared and professional managers of the bank were up 64 people in eight research hypotheses and problems related to deferred comment to the demands of according to the study, data were obtained from a questionnaire survey of non-parametric methods, z and test was used to reject or confirm the hypothesis and Friedman ranking method was utilized to assess the importance of each factor. Studies revealed that all seven research hypotheses expect hypothesis was confirmed and the results showed that the lack of trained personnel is one of the most important factors in increasing the bank's deferred and after that, the lack of organizational structure and collection officers also lack intelligent tracking system are among the most important factors in increasing deferred and changes in cheque law, lack of proper authentication mechanisms, lack of client rights and lack of a comprehensive system of accounting and control process in order to develop and increase the amount claims outstanding is. Therefore, the overall results obtained from this study looks although economic conditions and income of the people is important, and though many pending issues that have caused banks within the sample is, and the need for long-term planning for instruction, creating logical mechanisms branches and provincial –level collection and use of methods of authentication are needed more than ever.