چکیده:
بیمه اتوموبیل بهدلایل متعدد مهمترین رشته بیمهای در کشور ماست.اهمیت این رشته هم از جهت جبران زیانهای سنگین ناشی از وقوع سوانح رانندگی و هم از لحاظ سهم در پورتفوی بیمهگران نمایان میشود.آنچه در عمل مشاهده میشود بیرغبتی بیمهگذاران برای خرید پوشش بیمه اتوموبیل از یک طرع و نارضایبی بیمهگران از اجباری بودن پوشش بیمه اتوموبیل(شخص ثالث)از طرف دیگر است.بررسی علل این امر هم برای سیاستگذاران و هم برای بیمهگران و بیمهگذاران بسیار مهم است.در این مقاله شواهدی از زوایای این رشته بیمهای و مباحث مربوط به آن ازجمله انواع بیمه اتوموبیل،نحوه محاسبه حق بیمه اتوموبیل،نحوه رسیدگی و تصفیه خسارت در بیمه اتومبیل،تخفیف عدم خسارت و تقلب در بیمههای اتوموبیل در ایران و همچنین در دو کشور کانادا و انگلستان ارائه شده است.ذکر مباحث مربوط به بیمه اتوموبیل در دو کشور کانادا و انگلستان بهعنوان مثالهایی از سیستمهای توسعه یافتهتر در این زمینه برای اخذ جایگاه آنان در این زمینه بعنوان اهدافی متوسط ارائه شده است.نتایج بررسیهای انجامگرفته حالی از این است که با دخیلکردن متغیرهای دیگری همچون ویژگیهای شخصیتی بیمهگذار،سابقه رانندگی و میزان خسارت در گذشته،ارزش وسیله نقلیه،نوع استفاده از اتوموبیل،میزان فرانشیز و...بر شرایط بیمهنامهها،باوجود اجباری بودن انواعی از پوشش بیمه اتوموبیل،انعطاف پذیری زیادی از ایننظر در این کشورها بهوجود آمده است.در نتیجه بخش زیادی از ضعفهای موجود در نرخگذاری(تعیین حق بیمه)بیمه اتوموبیل در این کشورها رفع شده است.استفاده از تجربیات این کشورها در این زمینه میتوانند برای صنعت بیمه کشور مفید و راهگشا باشد.
خلاصه ماشینی:
بیمه اتوموبیلانواع بیمه اتوموبیل در ایران باتوجه به اینکه نمیتوان بهطور کامل از وقوع حوادث رانندگی جلوگیری کرد، رانندگان باید درصدد پیشبینی منابع مال موردنیاز برای جبران خسارتهای جانی و مالی که ممکن است براثر استفاده از وسایل نقلیه بهخود،اتوموبیلشان و یا به دیگران وارد کنند باشند.
بهموجب ماده 1 قانون بیمه شخص ثالث،کلیه دارنگان وسایل نقلیه موتوری زمینی و انواع یدک و تریلر متصل بهوسایل مزبور و قطارهای راهآهن،اعماز این که اشخاص حقیقی یا حقوقی باشند،مسئول جبران خسارتهای بدنی و مالی هستند که براثر حوادث وسایل نقلیه مزبود و یا محمولات آنها به اشخاص ثالث وارد میشود و نیز مکلفاند که مسئولیت خود را نزد یکی از شرکتهای بیمه داخلی بیمه کنند(مجموعه قوانین و مقررات بیمههای بازرگانی،1383:79).
اگرچه رانندگی بدون داشتن حداقل پوشش بیمهای غیرقانونی است،با این حال ممکن است اشخاص ثالث مصدوم در مواردی نتوانند غرامت خود را دریافت کنند(برای مثال اگر آسیبدیدگی آنها را رانندگان فراری یا وسایل نقلیه بیمه نشده موجب شده باشند).
در محاسبه حق بیمه،موارد زیر برای انواع وسایل نقلیه مشخص شده است11: الف)حق بیمه انواع اتوموبیلهای سواری شخصی تا 000/000/500 ریال تعهد جانی و 000/000/50 ریال تعهد مالی براساس تعداد سیلندر است که هرچه تعداد سیلندر بیشتر باشد حق بیمه نیز بیشتر خواهد بود.
البته براساس لایحه اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث مصوب 3/4/1383 هیئت وزیران که به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است،محاسبه حق بیمه براساس نوع خصوصیات وسیله نقلیه و ویژگیهای فردی رانندگان،ضریب خسارت این رشته پیشنهاد شده است که باوجود گذشت مدت نسبتا طولانی تاکنون به تصویب نرسیده و باتوجه به اظهار نظرهای متفاوت مسئولان صورت نهایی آن قابل پیشبینی نیست.